Thứ Bảy, 22 tháng 7, 2017

CHỢ NỔI, LINH HỒN CỦA NGƯỜI VIỆT Ở ĐẤT PHƯƠNG NAM


             Vài hôm trước đây, tôi có dịp trở lại ngắm nhìn chợ nổi Cái Răng vào buổi sáng tinh mơ. Đây cũng là thời điểm tốt nhất để các hoạt động mua bán diễn ra sôi nổi, tấp nập nhất trong ngày vì chỉ đến tầm 9 giờ sáng chợ đã tan…Tuy chỉ diễn ra thời gian ngắn trong 1 ngày nhưng chợ nổi theo tôi chính là linh hồn của người việt ở đất Phương Nam có lẻ từ khì cha ông thời mở đất cho đến bây giờ.




                     Tôi đã đến thăm và chụp ảnh 4 chợ nổi phương nam gồm chợ Cái Răng, Phong Điền, Ngã Năm và ngã Bảy ( Hậu Giang) và  nhiều chợ nổi nhỏ khác mổi khi lang thang chạy dọc ven những  đường ở nam bộ. Theo những lão nông tri điền nam bộ, chợ nổi phát triển từ xa xưa bởi vùng đất này là nơi hội tự của  Chín dòng Cửu long và vô số kênh rạch khác nên người nông dân trồng trọt  chỉ thông qua thương lái chạy trên những con sông đưa hàng hóa ra  chợ bán sỉ, bán lẽ là nhanh nhất bởi một phần thời đó đường sá trên bộ ít, không có cầu  nên đường thủy là …trời phú.Nhìn những mái chèo của những chị em phụ nữ lái thuyền thuần thục trên các chợ hoặc chèo những chiếc xuồng ba lá xuôi ngược trên sông miệng cừ reo hò vang cả một vùng trời, thật tuyệt. Bởi vậy nếu Chợ Nổi mất đi thì có lẻ bản sắc Nam bộ của “ Đất rừng Phương Nam” sẽ không còn nữa. Hic






                           Nhưng đã nhiều lần đến chợ Cái Răng, nên trong chuyến đi mới nhất này ( tháng 7/2017) điều đầu tiên tôi cảm nhận là chợ ngày càng vắng vẻ. Cái chất của chợ như đông đúng, ồn ào với nhiều cây bẹo….đã quá ít ỏi so với tầm vóc của Cái Răng ngày xưa và hình như cái chợ dần dần đang biến tướng từ chợ nổi đơn thuần chất sáng cái chợ phục vụ khách du lịch. Bởi biểu hiện của tình trạng này là tình trạng chèo kéo khách du lịch để mua bán với cái giá cao ngất trời so với giá cả của các chợ trên đất liền.v.v…Nhưng dù gì đi nữa tôi phải thưởng thức 1 tách cà phê nóng khi lênh đênh trên chợ để có chút vị “ chợ nổi” như đã từng đi qua.





Kinh nghiệm của tôi trong thời làm báo : hể cái gì được công nhận là “Di sn văn hóa phi vt th quc gia”, thì liền sau đó là một sự xuống cấp về tinh thần và tình trạng thương mại hóa sẽ lên ngôi. Lễ hội Chọi Trâu ở Đồ Sơn ( Hải Phòng) cũng là một ví dụ





-----------

CHỢ NỔI CÁI RĂNG, nm trên Sông Hu. Đây là con sông vn có dòng chy phù sa bt tn ca người dân min Tây Nam b, chy qua tnh An Giang, to nên ranh gii t nhiên gia các tnh Đng Tháp và Cn Thơ, Vĩnh Long và Cn Thơ, Hu Giang và Vĩnh Long, Trà Vinh và Sóc Trăng.

Thu xưa, ch ni hình thành là vì đường b và phương tin lưu thông đường b chưa phát trin, trong khi đó nhu cu mua bán, trao đi hàng hóa, người ta t tp trên sông và bng các phương tin như xung, ghe, tc ráng.....V trí ch nm gn cu Cái Răng, cách trung tâm thành ph Cn Thơ khong 6 km đường b và mt 30 phút nếu đi bng thuyn t Bến Ninh Kiu.







                Ch ni Cái Răng cũng là ch đu mi chuyên mua bán s các loi trái cây, nông sn ca vùng. Hàng hóa tp trung đây vi s lượng ln. Mi mt hàng đã được phân loi cho đng đu v cht lượng, kích c. Nếu như dân đa phương và các vùng lân cn thường s dng các ghe, xung trung bình ch các mt hàng nông sn đến đây tiêu th thì nhng ghe bu ln là ca các thương lái thu mua trái cây ta đi khp nơi, sang tn Campuchia. Hòa mình vào không khí nhn nhp ca bui ch, du khách có th quan sát, tìm hiu sinh hot ca nhiu gia đình thương h vi nhiu thế h chung sng trên ghe. Có nhng chiếc ghe như "căn h di đng" trên sông nước vi nhng chu hoa king, các loài vt nuôi, các tin nghi đy đ như ti-vi màu, đu dĩa, dàn âm thanh... có c xe gn máy đu trên ghe.

( ẢNH TRONG BÀI ĐƯỢC CHỤP TRONG NHIỀU LẦN ĐẾN CHỢ NỔI CÁI RĂNG )
















Thứ Năm, 20 tháng 7, 2017

BÌNH DƯƠNG, NƠI CÓ NHỮNG NGÔI NHÀ CỔ XƯA....



Hôm rồi tôi đi Bình Dương dự họp 40 năm ngày ra trường của lớp phóng viên TTXVN khóa 14 (1977-2017). Gặp nhau, chỉ còn phân nữa anh em theo sĩ số của lớp học xưa và hầu như tất cả đã về hưu bắt đầu an vị của tuổi già rồi với biết bao nhiêu câu chuyện kể về nghề nghiệp và về cháu nội, ngoại ha ha….Riêng tôi, tôi lại có dịp nhớ lại những câu chuyện của xứ Thủ Dầu Một mà tôi đã có dịp viết về nó. Đó là câu chuyện của những chiếc nhà cổ trên 100 năm của xứ này








Từ nhỏ và cho đến khi trưởng thành, tôi sống cùng những căn nhà cổ ở cả nội lẫn ngoại. Vì vậy, sau này có dịp lang thang với nghề viết báo cứ nghe đâu đó có ngôi nhà cổ là tôi lọ mọ tìm đến xem. Và có một dịp tôi đến tỉnh Bình Dương.

Gia th xã Th Du Mt, tnh Bình Dương hin có 2 ngôi nhà c ca dòng h Trn vi đ tui hơn 100 năm nhưng vn còn nguyên vn các giá tr v mt văn hóa và ngh thut kiến trúc. Hai ngôi nhà y nay tr thành đim tham quan hp dn đi vi du khách khi đến thăm Bình Dương.Đó là ngôi nhà c ca ông Trn Công Vàng và ông Trn Văn H phường Phú Cường, th xã Th Du Mt. C hai ngôi nhà đã được công nhn là Di tích Lch s - Văn hóa cp Quc gia. C hai ngôi nhà đu được xây dng và chm khc rt tinh vi, th hin trình đ kĩ thut và mĩ thut ca người xưa rt tinh tế. Thích nhất vẫn là ngôi nhà của gia tộc Trần Văn Vàng.







Ngôi nhà c ca ông Trn Công Vàng có kiến trúc theo kiu nhà rường Huế, được xây ct t năm 1889. Nhìn b ngoài ngôi nhà có v thp, nhưng khi bước vào bên trong, h thng ct kèo, trn nhà cao làm cho không gian tr nên rng rãi và thoáng mát. T chân ct đến mái nhà, bàn ghế, t, trang th, các khuôn ca, hoành phi, lin, câu đi, tranh t bình, th quyn… tt c đu được chm tr, sơn thếp, cn xà c vô cùng công phu, khéo léo làm cho ngôi nhà mang v đp va tráng l, va trang nghiêm. Ngôi nhà có mt hành lang ni chy vòng sau phn th t. Hành lang này giúp vic liên thông gia nhà khách và các bung ng mà không phi đi ngang qua gian th nên đm bo được tính nghiêm trang cho gian th cúng ca gia ch.









 Vt liu chính đ làm nên ngôi nhà này phn ln là các loi g quý như cm lai, giáng hương, gõ, sến, mt… Nhng loi g này lâu ngày lên nước đen bóng kết hp vi sc đ vàng ca hoành phi, câu đi và màu ánh bc ca các chi tiết khm trai làm cho không gian ngôi nhà càng thêm ni bt, th hin rõ cht phong lưu, quý phái ca các bc gia ch xưa. Ngoài ra, xét v v trí, ngôi nhà c ca dòng h Trn đu nm gn sông Sài Gòn, nên rt thun tin cho vic chuyên ch cây g t rng v đ xây ct. Tuy vy, điu quan trng đ làm nên v đp ca nhà c h Trn là người ch đã biết tuân theo đc đim truyn thng trong phong cách kiến trúc c ca người Vit Nam. Đó là li kiến trúc hài hòa vi đa hình, phong cnh và thiên nhiên vùng nhit đi.
Có th nói, ngoài giá tr thm mĩ và kiến trúc, nhà c h Trn còn phn ánh khá sâu sc nhng yếu t văn hóa, kinh tế, xã hi ca tng lp thượng lưu vùng đt Th Du Mt hi thế k XIX. Vì vy, nó chính là mt loi hình di sn đc đáo ca vùng đt này./.










VÙNG CAO của NGUYỄN HỮU THÀNH

Ông già Tây Nguyên Nhà Lý luận phê bình Nguyễn Văn Thành TÔI lang thang một cách thích thú qua những bức ảnh và tìm lối vào những s...