Bộ sưu tập “ BÌNH DỊ ĐẤT PHƯƠNG NAM”

Bìa 1 và bìa 4 cuốn sách

Có một câu ngạn ngữ “ Cứ bước đến một bước, sẽ bước được nhiều bước”, tôi thấm đậm châm ngôn này và thử áp dụng nó trong suốt những cuộc “ rong chơi “ của tôi. Có lúc đúng có lúc không nhưng thường  là thắng ha ha. Khi bắt đầu chấp bút cho dự án xây dựng bộ sưu tập ảnh “ Bình Dị Đất Phương Nam” tôi cũng  thử vận dụng nó là cứ chậm chậm mà bước. Tôi và con gái Bảo Trâm cứ động viên nhau cứ làm đi tới đâu tính tới đó, Thật sự việc Ba chụp ảnh con thiết kế sách cũng hết sức thú vị cho một người mê ảnh như tôi

“ Bình dị Đất Phương Nam “ đã gần như xong phần “ Hồn” tức là công việc chọn lọc, biên tập  hàng ngàn bức ảnh trong 10 năm liền lang thang ở đất trời phương nam để thành một tập hợp ảnh rồi cuối cùng là dành cho con gái thiết kế ra một cuốn sách ảnh với 3 chuyên mục “ Mưu Sinh”, “ Mùa Lũ” và “ Nghề truyền thống” là cả một hành trình dài hơi. Hai cha con cứ bàn tới tính lui. Lúc thêm chương lúc thêm bớt ảnh để làm sao ra được một thiết kế hoàn chỉnh cho cuốn sách “ Bình dị Đất Phương Nam” với tâm ý nổi bật được cái “ chất “ của cuốn sách như lời đề dẫn của Nhà lý luận phê bình Nguyễn Văn Thành  ”Hữu Thành đã phác họa khung cảnh của một vùng sông nước trù phú, lạ lùng và hấp dẫn, còn con người vừa khảng khái, vừa bộc trực, vừa bí ẩn. Đất phương Nam của nhà nhiếp ảnh Hữu Thành hấp dẫn chính là ở chỗ này. Nó gieo vào lòng người một cảm xúc mãnh liệt về một vùng đất với những bàu sấu, tràm chim, rừng đước, chợ nổi, cầu khỉ, xuồng ba lá, ghe tam bản… Hữu Thành không đi săn tìm cái đẹp để mô phỏng, mà cũng không soi mói những cái mất mát để phê phán. Nam bộ trù phú ngày trước, dường như đã hao khuyết, mai một dần trong nhịp sống hối hả của ngày hôm nay. Rừng thu hẹp, đồng ruộng ngập mặn, sông rạch ô nhiễm, nhưng qua ảnh của anh, người xem lại bồi hồi, luyến tiếc và chia sẻ với một thái độ tích cực hơn nhiều. Hữu Thành dường như muốn thể hiện một câu chuyện bằng ảnh về đất phương Nam, nhưng có lẽ còn chưa đủ thời gian, nên anh đã chấp nhận, hòa quyện nhiều thể loại, pha chút ký sự ảnh về miền Tây. Và thực tế bây giờ ranh giới giữa các thể loại nhiều khi không còn phân biệt rạch ròi như trước nữa.”

Tổng số 150 ảnh được dàn dựng trên 154 trang sách nhìn tổng quan tôi đã thực được toàn cảnh nhưng khung cảnh bình dị mà tôi đã ghi chép trên suốt chặng đường 10 năm từ năm 2006 cho đến năm 2016 khi thì đang làm phóng viên cho tờ Báo ảnh Việt Nam và khi là nhà nhiếp ảnh tự do. Bình dị là những hình ảnh chân phương được thể hiện dưới thể loại phản ánh, vừ kể chuyện vừa kí sự theo những chuyên đề với những góc chụp đời thường nhất.

MƯU SINH

Hiện tại “ Đất Phương Nam” đã khác thời tôi đi lang thang chụp ảnh. Biến đổi khí hậu cùng với sự cạn kiệt của dòng sông Cửu Long do thiên tai và nhân tai đã gần như thay đổi tận gốc rễ đời sống của con người đồng bằng. Người ta phải nhắc đến nhiều đến các tình trạng nhiểm mặn , sạc lở, nước lũ không về.v.v…Thời hào sảng là chơi ăn thiệt như những tập truyện “ Đất Phương Nam”  của cố nhà văn SƠN NAM nay đã không còn dấu tích. Người Miền Tây bây giở kiếm cá, kiếm tôm, kiếm những hạt lúa như những thập niên trước đây đã không còn. Chính vì vậy những hình ảnh của tôi chụp về cây lúa, con cá tra, mùa lũ, sống ở rừng ngập mặn, làm chiếu, đánh lưới, đánh cá;v.v….một cáchg trung thực tôi tự cho là rất quí khi làm tư liệu sau này.

NGHỀ TRUYỀN THỐNG

Người Miền Tây có nhiều nghề mang tính chất đặc thù phương Nam – Miền sông nước Cửu Long. Nghề trồng lúa vẫn là lâu đời nhất rồi đến làm gốm, những cái lò đất, đan chiếu, nước mắm phú quốc, trồng tiêu, khóm, thả nuôi cá tra và đặc biệt là nghề đánh cá, bắt tôm của hàng triệu nông dân sống ven sông Cữu Long. Từ đó cuộc sống những căn nhà nổi, nhà lá, ghe xuồng, cầu khỉ v.v..sống theo ven sống, kênh rạch đã tạo ra một lối sống sông nước mang đặc thù phương Nam mà không nơi nào ở Việt Nam có được.

MÙA LŨ

“ Đất Phương Nam” nằm trong hạ lưu dòng sông Mê Kong có suất xứ từ Tây Tạng ( Trung Quốc ) và khi chảy đến Việt Nam thì được gọi là sông Cữu Long bởi nó có 9 cửa sông chảy ra biển. Hàng năm khoảng tháng 9 kéo dài cho đến tháng 12 nước lũ từ thường nguồn sông Mê Kong đổ về (Có khi gọi là Mùa Nước Nổi) . Nước lũ về ảnh hưởng nhiều nhất vẫn là vùng mà người ta thường gọi vùng “ Tứ Giác Long Xuyên” bao gồn các tỉnh Long An, Đồng Tháp, An Giang, Kiên Giang. Đi chụp ảnh trong mùa lũ thích nhất vẫn là những hình ảnh săn cá linh, hái bông điên điển, bắt tôm cá trên biển nước me6ng mông, hình ảnh “ mùa len trâu” ở vùng Đồng Tháp, rồi những hình ảnh chạy lũ của người dân khi lấy thuyền làm nhà, lấy nước lũ làm nước sinh hoạt luônv.v  . Nó cực nhưng người dân rất vui vì có nhiều tiền hơn khi lũ không về.

Như vậy, phần “ Hồn” tôi đã làm xong. Còn phần “ Xác” tức là khâu in ấn để thành hình một cuốn sách ảnh lại tiếp tục là một cuộc hành trình mới. Thôi trước mắt tôi sẽ in một cuốn sách ‘ DEMO” xem mẫu cho đã con mắt. Phần con lại sẽ hạ hồi phân giải. Biết đâu sẽ có một mạnh thường quân nào “ điên điên” nhảy vào hợp tác in sách ăn chia, hoặc là mua lại bản quyền….ĐƯỢC GIÁ, BÁN LUÔN.

ĐỜI CỦA HẠ

" Ai bảo chăn trâu là khổ"

Cũng ngày này năm 2014 tôi có một chuyện đi về thăm một vùng quê ở miệt Tánh Linh ( Bình Thuận). Người mời tôi lên thăm là anh Nguyễn Như Hùng khi đó là chánh văn phòng huyện mới mục đích mời nhà nhiếp ảnh về thăm và chụp cho một số ảnh cho huyện nhân kỉ niệm 40 năm thành lập. Đang rảnh, vì mới “ Nghỉ hưu” tôi OK và nhắc lại là “ tự nguyện và không cần phải chi phí chi nhiều!”. Hùng cười khanh khách trong điện thoại và chuẩn bị cho ông nhiếp ảnh gia lên non. Và, một buổi sáng đẹp trời ở Phan Thiết,  một chiếc xe hiệu KIA nhỏ xíu đậu xịch trước nhà. “ Anh Hữu Thành em được anh Hùng giao nhiệm vụ cõng anh lên Tánh Linh ạ!”. Và chúng tôi lên đường trong ánh nắng sớm của xứ biển.

 ĐỜI CỦA HẠ

                    Hạ là tên của anh chàng tài xế xe du lịch tư nhân 4 chổ ngồi nhỏ xíu có “ nhiệm vụ” cõng tôi lên cái phố núi Lạc Tánh. Hạ nhỏ con, nhanh nhen, tầm tuổi ba mấy, bốn mươi  và hình như thích kể chuyện vui. Tôi vốn thích thế thay cho những bài nhạc sến la hét trên chiếc xe. Anh ta vặn nhỏ cái vô lim theo yêu cầu của tôi và thay vào đó là những câu chuyện về người Cha của mình vì anh rất yêu cha. Câu chuyện của Hạ, làm tôi miên man….

Anh biết không, ngày xưa gia đình em nghèo lắm, ba mẹ lại đông con, để kiếm cơm, ba em làm nghề bán giấy số. Thời đó, người bán giấy số ít lắm, Ba em lại thích bán tận trên núi cao xa tít cho bán nhanh và bán thêm nhiều thứ khác để có nhiều tiền.  Vì vậy hàng ngày ông phải cuốc chiếc xe đạp cọc cạch từ 2 giờ khuya và mãi cho đến chiều mới về. Từ nhà em lên núi phải qua con dốc cao Tà Pứa. Dốc cao lắm nên hầu như ổng phải dắt xe đi bộ…Anh T biết trên xe Ba em ông chở thêm cái gì không?. Một bao xi măng để bán thêm kiếm tiền và một giỏ đá.

 “ Giỏ đá để làm gì?”- tôi hỏi.

Hạ huyên thuyên kể Ổng sợ Ma lắm! Mà ổng nghỉ chỉ có tiếng chó sủa, Ma nó mới sợ không dám ra đường… Vì vậy, hàng ngày trong đêm khuya dắt chiếc xe đạp cọc cạch leo dốc hổn hển nhưng hể thấy nhà ai có chó là ổng liệng liền mấy cục đá cho nó sủa rinh trời..Ổng liệng đá cho tới mờ sáng mới thôi. Có lần ổng liệng đá vào nhà người ta mạnh quá, ngoài tiếng chó sủa ông làm bể đồ người ta. Hôm sau chủ nhà rình chờ ổng qua chặn lại đánh cho 1 trận. Về nhà Má em hỏi” mặt sao vậy” ổng chỉ nói gọn” bị người ta đánh thôi!”…..

Rõ ngược đời thiệt, tôi đi chụp ảnh đôi khi cầm cục đá để phang mấy con chó, còn Ba của Hạ, phang đá để chó sủa……

            Anh tài xế tên Hạ vẫn huyên thuyên với cái chất giọng người địa phương Tánh Linh lẫn với giọng Quảng Nam. Nghi ngờ tôi hỏi

“ Mi quê ở đâu?” “ Quảng Nam anh!”…

Ha ha chính xác mà –. Hạ vẫn tiếp tục sôi nổi kể lại thời thơ ấu quá khổ, quá khó của gia đình mình. Điều bất ngờ nhất với tôi lúc đó là khi Hạ nói nhẹ ” Ba em chết rồi anh T, ông bị đột quị sau khi ăn đám cưới về và chỉ tròn 50 tuổi…” Một khoảng lặng trong lòng tôi vì tôi cũng mất cha đột ngột và cũng chừng ấy tuổi…

Đến ngã ba có tên Căn Cứ 6, chiếc xe quẹo phải và bắt đầu lướt nhẹ sang con đường  rộng thênh thang và còn tốt hơn gấp mấy lần cái QL I đầy bụi bặm…Hạ tiếp…

”  A nghĩ xem , Mẹ em cứ liên tục 3 năm 2 đứa….và dừng lại ở con số 7. Em là con trai đầu mà nhà lại nghèo nên chuyện bồng em, dỗ em là ..oải luôn. Trong nhà em chỉ có 2 bộ đồ để thay mà mấy đưa em thay nhau nó tè lên người em làm sao mà thay đồ được, nên cứ để ướt rồi gió thổi tự nó khô thôi. Và cứ như thế bên hông của em lúc đó nó đỏ tấy lên…” Đó là một việc làm tốt nhất đầu đời của Hạ mà sau này mẹ Hạ hay khoe với mọi người “ Thằng Hạ hồi nhỏ giỏi lắm!” Hạ nói.

Má em ngày xưa trong thời sinh nở đã tâm sự với em rằng: “Đôi lúc má ước ao được như người đàn bà bình thường khác với bộ đồ bộ đi chợ, đằng này liên tù tì mặc áo bầu..” Lúc đó em thấy má em tội ghê luôn….

Tư dưng Hạ lên giọng.” Hổng biết ông Ba em ăn trúng cái giống gì mà cứ thích đánh đòn em…Sáng sớm đánh, trưa đánh, tối cũng đánh. Những chuyện bực mình trong lòng ở đâu đâu, là ổng cũng kiếm cớ để nhè thằng con đầu lòng này mà đánh…” Hic.Hạ cười khanh khách, “ buồn cười lắm! có những ngày tự dưng ổng hổng đánh, em nghĩ chuyện gì đây? Em nhìn ổng đi ra đi vô với ánh mắt nghi ngờ. Và có những lần em quyết định sáng sớm chọc cho ổng đánh trước mới cảm thấy đỡ lo…Bây giờ ổng không còn để đánh mình nên cũng nhớ ổng lắm…

Em thì có tật hay quên. Mà thời xưa nhà nghèo, ít học làm gì có giấy, bút để viết..mà cũng chả ai biết viết cái gì! Hàng ngày ông Ba hay  sai

“ Hạ mày cầm tiền sang mấy cái quán…để mua….10 đồng ớt, 10 đồng đường, 10 đồng đậu v.v…nhen”.

 Em lơn tơn vừa chạy vừa ngó lung tung..gặp cô Chín, dì Ba … hay hỏi

 “ Hạ mày đi đây đó!”

Em trả lời” Dạ con,,,” là quên tuốt ông Ba dặn mua gì. Phải quay đầu chạy u về nhà hỏi ổng lại…thề là lãnh 1 trận đòn. Bị mãi như thế sợ quá, sau này khi chạy ra ngoài đường gặp cô Chín, dì Ba em liền nói trước “ Đừng hỏi con nghe!”…Thế là lại quên tuốt…Và, …..

CHUYỆN CỦA HẠ là thế, tôi ấn tượng lâu vì câu chuyện làm cho tôi nhớ lại thời thơ ấu gian khó của mình. Chiếc xe gần tới điểm kết thúc Thị trấn Lạc Tánh.Qua ô cửa kính xe, tôi nhìn lên những khoảng trời cao có những áng mây trắng trôi bồng bềnh với hình thù kì lạ…Tôi lầm bầm “ Đúng là mỗi cây, mỗi  hoa, mỗi người, mỗi cảnh”-  Hình như có 1 câu nói như  thế…

________________________________________________________________

Đức Mẹ Tà Pao

Cánh đồng lúa Mẹ

Thị trấn Lạc Tánh

Hồ Biển Lạc

Hồ Biển Lạc

NHIẾP ẢNH – LỜI GÓP Ý CHÂN THÀNH

Chi hội nhiếp ảnh 3 ( Tp HCM)

Nhìn cụ Nguyễn Thanh Địch chập chững bức thấp, bức cao leo lên cái cầu thang vòng tròn với cây gậy trên tay và đứa con trai phải đi sau phòng bị, tôi xúc động thật sự. Một hình ảnh cao quí của những người yêu nhiếp ảnh. Cụ sinh năm 1923 tức năm nay đã là 96 tuổi và là lớp hội viên đầu tiên SÁNG LẬP ra Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam. Tôi nghĩ hiện nay cả nước chẳng còn bao nhiêu vị Nghệ sị nhiếp ảnh như vậy nhỉ?

Chi hội nhiếp ảnh 3 ( Tp Hồ Chí Minh) là một Chi hội tập hợp những hội viên Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh VN (VAPA) làm việc trong Cơ quan đại diện TTXVN tại Thành Phố Hồ Chí Minh. Đây là một Chi hội mà phần lớn là những hội viên tham gia sáng lập hoặc hoạt động lâu năm của VAPA. Ngay từ đầu nhiệm kỳ, tình hình chi hội đã gặp khó khăn trong hoạt động vì hầu hết anh em hội viên đều lớn tuổi và đã nghỉ hưu. Duy chỉ có Chi hội phó Đặng Thị Kim Phương là còn làm việc ở Văn phòng đại diện BAVN phía Nam.

Tuy khó khăn , nhưng trong nhiệm kỳ 2014 – 2019 Chi hội 3 đã làm được một số sự kiện như sau:

-        Cố NSNA Nguyễn Đức Chính, trước khi qua đời trong nhiệm kỳ này đã xuất bản các tập sách “Tiểu luận, phê bình ảnh phẩm” (2014), “Lửa sáng Lãng Bạc” (tiểu thuyết lịch sử, 2014), “107 ngày và đêm Trường Sơn” (truyện ký, 2014), “Công việc Nhiếp ảnh chiến tranh” (2014), “Nhiếp ảnh Việt Nam, 30 năm chiến tranh giữ nước” (2015)…

-        Triển lãm ảnh và ra mắt sách ảnh cá nhân của NS Nguyễn Hữu Thành cùng tên “ BÌNH THUẬN, NƠI TÔI Ở”. Đây là tập hợp những bức ảnh xuất sắc của cá nhân anh sau 30 năm sống và sáng tác ở tỉnh Bình Thuận. Cuốn sách đến nay đã phát hành 2000 bản và được các cơ quan tỉnh Bình Thuận, các cơ sở du lịch cũng như người dân hưởng ứng và khen ngợi. Tập sách ảnh được trao giải B – cuộc 30 năm nhiếp ảnh VN đồng hành cùng dân tộc. Cũng trong sự kiện này tác giả đã tổ chức triển lãm 50 tác phẩm tiêu biểu tại khu du lịch Pandanus ở Mũi Né nhân ngày 24 tháng 10 năm 2016 ( Ngày du lịch tỉnh Bình Thuận).

-        Triển lãm cá nhân của Nghệ sĩ NA nữ duy nhất của Chi hội phó Đặng Thị Kim Phương với 45 tác phẩm “ đất nước con người “ tại Thị xã La Gi, tỉnh Bình Thuận cũng đã gây tiếng vang lớn trong giới nhiếp ảnh năm 2015.

-        Chi hội phối hợp với Văn phòng đại diện Báo ảnh VN phía Nam tổ chức triển lãm ở Đường Sách TP HCM vá bán ảnh gây quỹ từ thiện

-        NSNA Trần Quang Minh đã có chuyến hành trình dài sang nước Nga xa xôi vào mùa thu và đã gởi bộ ảnh “ Mùa Thu ở Nước Nga” . Bộ ảnh đã đoạt giải nhất trong cuộc thi về mùa thu do tâp chí Bạch Dương tổ chức.

-        Các NSNA như Kim Sơn, Kim Phương, Quang Minh và Hữu Thành trong nhiệm này tuy tuổi ngày càng lớn nhưng vẫn tham gia những chuyến đi xa để tìm kiếm những khoảnh khắc trong những bức ảnh đời thường – Một thể loại ảnh khó chụp và ngày càng mai một trong lối sáng tác ảnh nghệ thuật Việt Nam hiện nay. NSNA Hữu Thành còn lấn sang lĩnh vực chụp ảnh nghệ thuật các chim hoang dã để tạo ra một bộ sưu tập riêng cho mình…

TÓM LẠI, Chi hội 3 ( HCM) tuy là tập hợp những hội viên lớn tuổi nhưng đã có đường nét riêng trong cách hoạt động của minh đó là Lý luận phê bình, đó là phát hành sách ảnh, triển lãm ảnh cá nhân cùng với phong các sáng tác trầm tỉnh sâu lắng và tìm kiếm những vẻ đẹp trong thiên nhiên trong đời sống con người không xô bồ, ồn ào trong các cuộc thi cữ vốn đã chiếm gần hết các hoạt động chính của Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh VN hiện nay.

Sau đây tôi xin trích lược những ý kiến tâm huyết của từng hội viên trong chi hội đối với VAPA tuy nhỏ  nhơi nhưng cũng mong muốn đóng góp phần nào cho Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 9 ( nhiệm kỳ 2019-2024) sắp diễn ra tại Hà Nội.

I/ Nguyễn Thanh Địch( Hội viên sáng lập của VAPA):

-    Hiện nay ngành nhiếp ảnh đang phát triển rộng rãi nhất là máy di động. Cho nên Hội NSNA Việt Nam phải xem xét lại hoạt động của mình xem có phục vì gì cho đất nước và cho công chúng chư không phải tầm thường như nhiếp ảnh của cộng đồng.Ngay Chi hội 3 của ta nay đã về hưu gần hết rồi thì hoạt động của Chi hội phải theo hướng nào và trên nền tản ảnh báo chí  của TTXVN, Báo ảnh VN  để phát triển hội viên mới.Hội NSNA VN cần phải chú ý chất lượng thật sự của hội viên để bảo vệ uy tín của hội.

Ảnh nghệ thuật trước tiên phải phục vụ tuyên truyền. cổ động, triễn lãm sẽ là hoạt động chính của Hội.Ảnh của hội phải có ý nghĩa gì , phục vụ gì cho đất nước, tuyên truyền hình ảnh VN ra nước ngoài.Nó sẽ khác với nhiếp ảnh dịch vụ bình thường của người dân.

II/Nguyễn Hữu Thành:

Nhiệm kỳ 2014 -2019 của VAPA  được hoàn thành theo đánh giá là dựa trên 2 tiêu chí:

-        Nâng cao chất lượng hội viên và nâng cao gía trị tác phẩm. Tôi xin góp ý báo cáo tổng kết VAPA của nhiệm kì này dựa trên tiêu chí đó.

1)- Chất lượng hội viên: Theo số liệu bc thì đến nay VAPA có 1.014 hv, trong đó nhiệm kỳ này đã kết nạp 117 hv

Phân tích:

-        Trong một nhiệm kỳ mà số lượng kết nạp hội viên quá đông, chiếm hơn 10% tổng số hội viên của VAPA.  Hội viên mới kết nạp hầu hết là từ  kết quả các cuộc thi và chủ yếu là những anh em trong ngành dịch vụ nhiếp ảnh là chính. Nếu nhìn kỹ trong cơ cấu thành phần trong VAPA hiện nay chúng ta sẽ thấy ngày càng thiếu vắng các hội viên thành phần trí thức, lý luận phê bình cũng như các thành phần trong xã hội như quân đội, công an, viên chức và báo chí .v.v Vì sao vậy?. Chính là chúng ta dựa hẳn hoạt động vào các cuộc thi ảnh hàng năm để kết nạp hội viên cho nên đã góp phần tạo ra những khoảng trống các sân chơi của thành phần khác. Đây là một nguy cơ tụt hậu tiềm ẩn biến VAPA tương lại sẽ trở thành HỘI của những người đắm chìm trong thi cữ mà không phải là nơi tập hợp những người yêu nhiếp ảnh, có trình độ học vấn cao và có những phong cách sáng tác độc lập , sáng tạo nhưng không thích  các kiểu thi cữ của VAPA hiện nay. Đây cũng là một lí do có một số nhóm nhiếp ảnh trẻ thích hiện nay đã tạo ra những nhóm, clb, diễn đàn...với phong cách mới, sáng tạo, bay bỗng và tôn vinh vẻ đẹp VN nhưng không thể và  không muốn vào VAPA thông qua các cuộc thi. Từ những cuộc  thi cữ triền miên này đã ra thói háo danh, đố kỵ, ganh ghét đôi lúc làm vẫn đục không gian nghệ thuật nhiếp ảnh vốn bay bỗng và văn hóa từ những ngày đầu thành lập hội.

-        Khởi sướng các cuộc thi ảnh Khu Vực là do cố nghệ sĩ NA Lâm Tấn Tài ( Phó Chủ tịch VAPA). Thời ấy những người hiểu biết về nhiếp ảnh nghệ thuật còn ít, phương tiên ngành ảnh còn khó khăn tìm kiếm phát triển hội viên nhiếp ảnh rất hiếm hoi. Từ đó Ông đã đề xuất các cuộc thi ảnh khu vực để phát triển phong trào. Nhưng đó là câu chuyện của hơn 20 năm trước. Bây giờ hội viên đã đông, hoạt động nhiếp ảnh rộng rải và  việc tìm kiếm những hội viên chất lượng  phải thay đổi theo cách thức tiếp cận hiện đại. Tại sao Đảng và Nhà nước đang thay đổi về đường lối và chính sách để nâng tầm vị thế quốc gia trong khu vực và thế giới được mà Nhiếp ảnh nói chung VAPA nói riêng không thay đổi cách tiếp cận mới trong phương hướng hoạt động. Tóm lại, theo tôi muốn nâng cao chất lượng hội viên cẩn đổi mới cách thức hoạt động của VAPA hiện nay, không nên lấy các cuộc thi ảnh  làm cơ sở hoạt động của VAPA .Quan trọng nhất LÀ PHẢI THAY ĐỔI CƠ BẢN VỀ QUY CHẾ KẾT NẠP HỘI VIÊN HIỆN NAY ĐỂ LÀM SAO NÓ CÓ TÍNH MỞ RỘNG NHIỀU THÀNH PHẦN TRONG XÃ HỘI, NHỮNG NGƯỜI ĐAM MÊ NHIẾP ẢNH KHÔNG THÍCH THI CỮ NHƯNG TÀI NĂNG ĐƯỢC THỂ HIỆN QUA NHỮNG PHÓNG SỰ ẢNH, BỘ ẢNH, NHỮNG BÀI VIẾT HAY VỀ NHIẾP ẢNH HOẶC NHỮNG NGƯỜI XÃ THÂN CHỤP ẢNH VỀ NHỮNG ĐỀ TÀI XÃ HỘI, MỘI TRƯỜNG, BIỂN ĐẢO ĐẦY KHÓ KHĂN…ĐỂ ĐẶT CÁCH KẾT NẠP HỘI VIÊN MỚI. Như trường hợp  nhiếp ảnh gia Nguyễn Việt Hùng người bỏ công đi khắp đất nước VN chụp bộ ảnh rác thải nhựa "Hãy cứu biển - Save our seas"..v.v…

2- Nâng cao giá trị tác phẩm:

Phân tích:

 B/c của VAPA nhiệm kỳ 2014-2019  cũng đánh giá khiêm tốn thành thách tích này khi cho rằng –“ Ý tưởng sáng tác của hội viên và nhiều tác giả còn thiếu tính chuyên nghiệp, chụp ảnh theo "phong trào", "đám đông". Tác nghiệp còn mang nặng tính sắp đặt, nhiều khi phi logic, xa rời thực tiễn cuộc sống. Ảnh chụp theo lối bắt chước, giống nhau khá nhiều thể hiện thiếu ý tưởng ảnh của tác giả.

- Hiện tượng lạm dụng xử lý kỹ thuật làm sai lệch thực tiễn cuộc sống chưa được cải thiện nhiều.”

Trên đây là đánh giá của Ban chấp hành trong suốt nhiệm kì cũng đã nói lên phần nào tuy nó rất khiêm tốn trong tổng quát thành tích chung. Theo tôi đây là điều phải cần nhấn mạnh trong điểm khiếm khuyết lớn suốt nhiệm kì qua của công tác thẩm định. Trong một bài viết đăng trên tạp chí Mỹ Thuật và Nhiếp ảnh, anh Nguyễn Văn Thành – Phó Ban lí luận phê bình Hội NSNAVN đã viết:” Hiện nay, nghệ sĩ thì đông, huân chương, tước hiệu thì ngày càng nhiều, nhưng ảnh thì vẫn ở tình trạng thiếu sức sống, vay mượn, đạo nhái, ít sáng tạo đang khiến nhiều tác phẩm nhiếp ảnh đi vào lối mòn, chưa có cuộc thi có tính chuyên nghiệp cao. Từ trước tới nay, chủ đề quanh quẩn Việt Nam đất nước con người, sắc màu hay vẻ đẹp cuộc sống… Sự cố gắng thật sự của Hội NAVN đã có, nhưng dường như cái đầu máy đang quá tải, lạc hậu không đủ sức lôi kéo một đoàn tầu dài nhưng thiếu động lực.”

Như vậy là gì?. Mổ xẻ nguyên nhân theo tôi nó tập trung chủ yếu nằm nhiều ở khâu thẩm định ảnh. Hội đồng Nghệ thuật trong nhiệm kì vừa qua có đặc điểm khác biệt là do Đại hội toàn quốc bầu trực tiếp không phải từ BCH bầu như các nhiệm kì trước. Theo tôi đây là nguyên nhân dẫn tới sự “ Lệch pha” trong khâu điều hành của VAPA – Ban chấp hành cứ ra Nghi quyết định hướng, Hội đồng nghệ thuật đẻ ra các Ban giám khảo tự ý chấm ảnh theo ngẫu hứng  không có một sự điều chỉnh sự lệch lạc giữa đường lối nhiếp ảnh VN là “ Phát huy bản sắc dân tộc, phản ánh thực cuộc sống của đất nước trên đường phát triển” .Hội đồng nghệ thuật phần đông là các vị nghệ sĩ hàm “ Quốc tế” do siêng năng thi cữ và rành rỏi về dàn dựng, tiểu xảo cũng như xuất thân từ nghề giảng dạy kỹ thuật photoshop….mà không phải là những chuyên gia nhiếp ảnh về dòng ảnh “ phản ánh chân thực cuộc sống, khoảnh khắc hiện thực sinh động và đời thường… Nên trong suốt nhiệm kì vừa qua vấn nạn ảnh nghệ thuật có nhiều tác phẩm đoạt giải này, giải nọ nhưng sau đó mới phát hiện là “ Ảnh Giả” “ Ảnh Dàn dựng không đúng với thực tế cuộc sống... Xu hướng này đang phổ biến rất mạnh ở Hội hiện nay và dư luận nhìn chung không đồng tình.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại buổi làm việc với Đảng đoàn Liên hiệp các Hội Văn học - nghệ thuật Việt Nam, ngày 21 tháng 9 năm 2013. Đã nói:”…Văn học - nghệ thuật vốn có chức năng cao quý là khám phá, sáng tạo, phản ánh chân thực, sinh động, hấp dẫn hiện thực cuộc sống - hiện thực vĩ đại của dân tộc; phản ánh hiện thực có chiều sâu, từ trong bản chất của nó. "Nhà văn là kỹ sư tâm hồn", "là người thư ký của thời đại" (Ban-dắc). Mỗi văn nghệ sĩ cần bám sát hiện thực cuộc sống để sáng tạo, làm sao cho mỗi tác phẩm của họ phản ánh chân thực cuộc sống, làm sao cho người đọc sau khi gấp sách lại đều cảm thấy "mạch đời đập dưới bìa sách như mạch máu đập dưới làn da" (Ka-li-nin).Với tài năng và tâm huyết của đội ngũ văn nghệ sĩ, chúng ta tin là sẽ có nhiều tác phẩm phản ánh chân thực cuộc sống, ngợi ca cái tốt, cái thiện, cái tích cực; đồng thời phê phán, đấu tranh với cái ác, cái xấu, những tư tưởng sai trái đi ngược lại truyền thống đạo lý và lợi ích của Tổ quốc và dân tộc, những thói tệ nảy sinh từ mặt trái của kinh tế thị trường và mở cửa hội nhập quốc tế..”

Như vậy, theo tôi nhiệm kì ( 2019-2024) tới điều cần thay đổi nhất đối VAPA chính là tái cấu trúc lại thành phần Hội đổng Nghệ Thuật bằng cách chọn lựa một Hội đồng gồm các nghệ sĩ có xu hướng  mạnh“ Ảnh Thật” Ảnh đời thường và giỏi nắm bắt được những khoảnh khác từ cuộc sống đương đại và nội tình của đất nước. Nhưng thành viên này là là những nghệ sĩ ngoài những yếu tố giỏi về nghề nhưng cũng phải biết về văn hóa dân tộc, về thời tiết chính trị và phải dũng cảm, trung thực nữa, Tôi nêu vấn đề này lên vì có thời gian tôi tham gia vài cuộc chấm ảnh cùng các thành viên trong Hội đồng Nghệ thuật nhiệm kỳ vừa qua. Đâu dó đã có tình trạng né tránh đụng chạm, không dũng cảm chọn lựa những tác phẩm có những đúng đề tài nóng hổi như môi trường, suy thoái văn hóa xã hội, về con người.v.v mà chỉ chọn những tác phẩm bức ảnh có lối thể hiện “ đèm đẹp” và tránh đụng chạm nhưng không xuất sắc để “ an toàn” cho bản thân mình. Đây là một trong những nguyên nhân vì sao sau cuộc cuộc thi, liên hoan ảnh, một số tác phẩm đoạt giải cao bị phản đối mạnh mẻ trong dư luận cũng như trong nội bộ VAPA. Cho nên đổi mới thành phần trong Hội đồng Nghệ thuật theo tôi là cần thiết trong nhiệm kì ( 2019-2024). Đại hội Nhiếp ảnh toàn quốc nhiệm kì tới theo tôi không nên để Hội đồng Nghệ thuật được bầu trực tiếp từ đại hội mà hãy để Ban chấp hành chịu trách nhiệm cao nhất trong việc định hướng tác phẩm của nền nghệ thuật nhiếp ảnh Việt Nam.

III/ Nguyễn Văn Khánh:

-         Thực tế luôn có sự tranh chấp giữa lý luận và thực tế của nhiếp ảnh. Tuy nhiên không thể chấp nhận được xu hướng nghệ thuật vị nghệ thuật mà không phải nghệ thuật vị nhân sinh. Tại sao VAPA không tuyên dương những xu hướng nhiếp ảnh hiện thực cuộc sống như “ Mẹ con ngày gặp lại” của nghệ sĩ Lâm Hồng Long hay “ Xẻ dọc Trường sơn đi cứu nước” của Lê Minh Trường mà chỉ chon lựa những bức ảnh giả, đèm đẹp, bắt chước…để trao giải. Thật sự như theo ý kiến của anh Nguyễn Hữu Thành là “ Có vấn đề trong Hội Đồng Nghệ Thuật “ Có cần thiết chọn các thi nhiếp ảnh gia chuyên đi thi ảnh “ Quốc Tế” có các loại tước hiệu gì đó v.v….Nhiệm kì tới phải “ chỉnh sửa” lại Hội đồng Nghệ Thuật của nhiệm kì qua.

-         Trên mạng nói rất nhiều về tình trạng mất đoàn kết trong BCH VAPA, tôi nghĩ cần làm rõ và tránh những việc “ lùm xùm” không cần thiết về mất đoàn kết nội bộ

IV/  Đỗ Việt Hoài:

-         Việc bầu Hội đồng Nghệ thuật trực tiếp hay BCH cữ thì cần phải ghi trong điều lệ. Nhưng dù có bầu cữ kiểu nào thỉ Hội Đồng Nghệ Thuật phải chịu sự chỉ đạo trực tiếp từ Ban Chấp Hành. Điều này phải rõ ràng.

-         Việc kết nạp hội viên cần phải tính điểm cho các công trình về ảnh như : sách ảnh, triển lãm ảnh cá nhân, những bộ ảnh được xây dựng công phu thay vỉ chỉ tính điểm từ các giải thưởng trong các cuộc thi. Như vậy sẽ việc phát triển hội viên sẽ đa dạng chứ không tập trung và các anh em là dịch vụ ngành ảnh như hiện nay.

V/ Vũ Kim Sơn:

-         Theo tôi việc Đại hội trực tiếp bầu Hội đồng nghệ thuật trong nhiệm kì vừa qua là có ý kiến cho rằng Ban Chấp hành trước đây can thiệp sâu vào công việc thẩm định ảnh nên tôi ủng hộ. Nhưng khi thấy danh sách các vị HĐNT được bầu ở nhiệm kì 2014-2019 là tôi thất vọng vì chỉ chon ra những vi nghệ sĩ thích đi thi ảnh quốc tế có tước hiện này, nọ . Tôi đã từng thốt lên với Chi hội trưởng Nguyễn Hữu Thành “ Chết rồi nền nhiếp ảnh nghệ thuật VN sẽ đi chệch hướng từ hội đồng chuyên thi cữ này. Quả thật khi đến cuối nhiệm kì mới thấy rõ sự tác hại này khi dư luận không đồng tình với các kết quả các cuộc chấm ảnh. Đã có những vị không chịu sự chỉ đạo trực tiếp của BCH nên dẫn đến hiệu quả điều hành của Hội .Và vai trò của Hội đồng nghệ thuật nhiệm kì qua có hoạt động nhiều nhưng chưa đáp ứng được kì vọng của giới nhiếp ảnh nói chung và xã hội nói riêng. Cho nên tôi đồng ý ý kiến của anh Hữu Thành và anh Việt Hoài là HĐNT phải do BCH cữ ra nhưng cách thực nào đó để Hội đồng hoạt động độc lập chống sự can thiếp quá mức của BCH.

-         Đúng là vấn đề Hội Viên đang bất cập trong việc phát triễn, nhưng cũng không thể mở rộng ai cũng có thể thở thành hội viên. Cho nên việc thi cũ cũng là một kênh cần thiết, nhưng thực tế cuộc sống có những nhà nhiếp ảnh hoạt động rất tốt, họ đi khắp thế giới để chụp ảnh để cho ra đời những bộ ảnh đẹp tuyệt vời. Cũng có những nhà nhiếp ảnh đầu tư cho những đề tài hay, phù hợp với tình hình thời sự của đất nước như biển đảo chẳng hạn nhưng họ không thích thi cữ như hiện nay thì tại sao Hội không xét chọn họ vào Hội. Bởi như kiểu thi cữ tính điểm hiện nay họ không muốn vào hội.Đó là một trong những nguyên nhân người ta không muốn vào hội. Nhất là các tần lớp trí thức có trình độ cao chuyên ngành về nhiếp ảnh.

VI/ Đặng Thị Kim Phương:

-         Làm thế nào để tiêu chí phát triển hội viên của VAPA được mở rộng hơn để nhiều người, nhiều thành phần trong xã hội tham gia nhất là những người chuyên nghiệp trong lĩnh vực nhiếp ảnh. Tôi đề xuất việc phát triển hội viên VAPA trong lĩnh vực báo chí như những tác giả có bao nhiều ảnh, bao nhiêu bài được đăng trong các tờ báo, tạp chí chính thống về nhiếp ảnh hoặc tự tổ chức triển lãm ảnh cá nhân nên được tính điểm vào Hội VAPA. Tôi từng đề xuất thành lập Câu lạc bộ nhiếp ảnh ở Cơ quan TTXVN khu vực B2 để làm cơ sở phát triển hội viên mới cho Chi hội nhưng lãnh đạo cơ quan không thông quá.

-         Nhiếp ảnh nghệ thuật của VAPA hiện nay hình như đã đi sai hướng “ Thật và Đẹp” khi cho ứng dụng kỹ xảo trong lắp ghép dàn dựng nhiều nên ảnh nghệ thuật VN bây giờ đã khác xa tiêu chí của những người sáng lập. Chính vì lớp trẻ bây giờ không hào hứng trong các cuộc thi cữ vì  ảnh chụp thật không sử dụng photoshop, không lắp ghép…đều bị thất bại trong các cuộc thi. Vì những người chấm ảnh hiện nay là những bậc thầy photoshop thì làm sao ảnh chụp thật có thể đứng vững.Vấn đề là bây giờ VAPA phải thay đổi các tính điểm cũng như thay đổi cách chấm ảnh thì dòng ảnh “ Thật và Đẹp” mới có cơ hội thành công.

Anh Lê Xuân Thăng – Phó Chủ tịch Hội NSNAVN phát biểu :

-         Phiên họp Đại hội Chi hội nhiếp ảnh 3 (HCM) được tổ chức hết sức trách nhiệm, những ý kiến đóng góp thẳng thắng, dân chủ trên tinh thần xây dựng hoạt động của Hội ta ngày tốt hơn.

Hoàn toàn thống nhất về bản báo cáo thành tích của Chi hội 3 nhiệm kỳ 2014-2019.  Tuổi bình quân của Chi hội là 66,7 như vậy chỉ toàn là những người về hưu nhưng xem thích tích hoạt động của Chi hội 3 thì rõ ràng đúng là “ Nghệ sĩ là những người không tuổi” Chi hội mỗi người có một cống hiến riêng , yêu nghề và đóng góp hiệu quả cho hội. Chi hội chúng ta  hết sức đặc biệt so với trong cả nước vừa là nhà báo nên sự đóng góp của các anh rất có trách nhiệm. Và có thể nhận xét đây là một Chi hội mẫu mực trong tất cả 9 chi hội tại thành phố HCM. Biểu dương chi hội 3 và đề nghị khen thưởng tập thể Chi hội 3 trong nhiệm kỳ 5 năm (2014-2019)

NHỮNG Ý KIẾN ĐÓNG CỦA ANH EM HỘI TRONG CHI HỘI NHIẾP ẢNH 3 (HCM) LÀ CHÂN THÀNH CHỈ CÓ MỘT MONG MUỐN DUY NHẤT LÀ HỘI NGHỆ SĨ NHIẾP ẢNH VIỆT NAM NGÀY MỘT LỚN MẠNH  VÀ ĐẠT ĐƯỢC SỰ TIN CẬY CAO CỦA ANH EM HỘI VIÊN.

(Một số hình ảnh hoạt động của đại hội Chi hội nhiếp ảnh 3)