LANG THANG: NGƯỜI M’NÔNG

Già làng M'nông hút thuốc bắng ống tẩu từ rễ cây

Ấn tượng đầu tiên của tôi khi gặp người M’nông chính là đôi mắt. Họ nhìn sâu thẳm và mang dại với người đối diện và chỉ nhìn vào đôi mắt ta có thể thấy được sự chân chất của họ trong cuộc sống thường ngày.Trên chặng đường lang thang trên vùng đất Tây Nguyên, tôi không cò thời gian nhiều chụp ảnh các sắc tộc thiểu số ở đây. Nhưng khi có dịp gặp gỡ, tôi đạ cố gắng chụp rất nhiều ảnh về phong cảnh, sinh hoạt , và chân dung từng nét đặc trưng của từng dân tộc. Trong hành trình đó tôi thích những bức ảnh chụp về “ NGƯỜI M’NÔNG

Hồ Lăk

Buôn làng người M'nông trên hồ Lắk

Người M'nông thích sống cùng voi rừng

Tài liệu viết rằng: Người M'Nông theo cách gọi của Việt Nam và họ tự gọi dân tộc của họ là Bunong. Theo phiên âm tiếng Khmer là Phnong Đờm nghĩa là Khmer cổ thời Phù Nam. Dân tộc M'nông (Bunong) là tập hợp các chủng người Bu-dâng, Preh, Gar, Nông, Prâng, Rlăm, Kuyênh, Chil Bu Nor, nhóm M'Nông-Bu dâng, là sắc tộc cư trú ở trung phần Việt Nam và đông bắc Campuchia.Người M'Nông là một dân tộc trong số 54 dân tộc tại Việt Nam. Địa bàn cư trú của người M'Nông bao gồm những phần đất thuộc các huyện miền núi tây-nam tỉnh Đăk Lăk, Đăk Nông, Quảng Nam, Lâm Đồng và Bình Phước (chiếm trên 99,3%) của Việt Nam, nhưng tập trung đông nhất là tại các huyện của tỉnh Đăk Nông.Dân số của người M'Nông theo điều tra dân số năm 1999 là 92.451 người..

Người M'Nông làm rẫy là chính, ruộng nước chỉ có ở vùng ven hồ, đầm, sông. Những con vật nuôi thông thường ở trong các gia đình là trâu, chó, dê, lợn, gà và một số nhà nuôi cả voi. Người M'Nông ở Bản Đôn có nghề săn voi và thuần dưỡng voi nổi tiếng. Nghề thủ công của người M'Nông có dệt vải sợi bông do phụ nữ đảm nhiệm và đan lát các dụng cụ như gùi, giỏ, mùng... do đàn ông làm.

Mỗi làng thường có vài chục nóc nhà, ông trưởng làng đóng vai trò to lớn trong dân làng. Mọi người sống theo kinh nghiệm và tập tục truyền lại từ nhiều đời. Nam nữ, trẻ, già ai cũng thích rượu cần và thuốc lá cuốn.Người M'Nông theo chế độ mẫu hệ, con cái mang họ mẹ, trong gia đình người vợ giữ vị trí chính, nhưng người chồng không bị phân biệt đối xử, họ sống tôn trọng nhau. Cha mẹ về già thường ở với con gái út.

Mưu sinh của người M'nông trên hồ Lăk

Già làng

Theo nếp cũ, đến tuổi trưởng thành, người M'Nông phải cà răng mới được yêu đương lấy vợ lấy chồng. Phong tục cưới xin gồm 3 bước chính là dạm hỏi, lễ đính hôn, lễ cưới. Nhưng cũng có nơi đôi vợ chồng trẻ ở phía nào là tùy thỏa thuận giữa hai gia đình. Người M'Nông thích nhiều con, nhất là con gái. Phong tục cũ sinh con sau một năm mới đặt tên chính thức.

Dân tộc M'nông thuộc chủng Indonesian. Có tầm vóc trung bình, nước da ngăm đen, môi hơi dày, râu thưa, mắt nâu đen, tóc đen, thẳng. Một số chủng có tóc xoăn.

Ngôn ngữ M'nông thuộc ngữ tộc Môn-Khmer miền núi phía Nam. Trong vốn từ vựng M'nông bộc lộ rõ sự ảnh hưởng của tiếng Chăm, qua ngôn ngữ Ê Đê và Gia Rai, là những ngôn ngữ thuộc nhóm Malay-Polynesia, bên cạnh sự ảnh hưởng sâu đậm hơn của nhóm Môn-Khmer...

Bắt cá trên hồ

Nghề đan chổi

Theo mẹ lên nương

Người M'nông thích đan rổ rá tự dùng

Bà cháu

Người Mẹ M'nông

Người M'nông là cư dân nông nghiệp từ lâu đời. Trong sinh hoạt kinh tế truyền thống, phương thức phát rừng làm rẫy (kăr mir) chiếm vị trí trọng yếu. Cây lương thực chính của người M'Nông là lúa tẻ. Số lượng lúa nếp gieo trồng không đáng kể. Ngoài lúa ra, ngô, khoai, sắn cũng được họ trồng thêm trên rẫy để làm lương thực phụ và nhất là dùng cho chăn nuôi heo, gà...Công cụ làm rẫy của người M'nông Gar, M'nông Cil chủ yếu là: Chà gạc (Wiêh), rìu (sung), gậy chọc lỗ (Tak Rmul), cuốc, Wăng Êt (dụng cụ làm cỏ) và cào...

Việc săn thú phát triển ở vùng M'nông Gar, ở địa phương với nhiều kinh nghiệm săn lùng, săn rình và gài cạm bẫy để bắt thú rừng. Đặc biệt là nghề săn bắt và thuần dưỡng voi rừng của người M'nông. Voi rừng săn được, đem về thuần dưỡng biến thành vật nuôi trong gia đình và được dùng làm phương tiện vận chuyển đường rừng rất hữu hiệu. Xưa kia, người M'nông còn dùng voi làm chiến tượng trong chiến tranh bộ lạc...

( Theo Wiki…)