CHỢ NỔI, LINH HỒN CỦA NGƯỜI VIỆT Ở ĐẤT PHƯƠNG NAM

             Vài hôm trước đây, tôi có dịp trở lại ngắm nhìn chợ nổi Cái Răng vào buổi sáng tinh mơ. Đây cũng là thời điểm tốt nhất để các hoạt động mua bán diễn ra sôi nổi, tấp nập nhất trong ngày vì chỉ đến tầm 9 giờ sáng chợ đã tan…Tuy chỉ diễn ra thời gian ngắn trong 1 ngày nhưng chợ nổi theo tôi chính là linh hồn của người việt ở đất Phương Nam có lẻ từ khì cha ông thời mở đất cho đến bây giờ.

                     Tôi đã đến thăm và chụp ảnh 4 chợ nổi phương nam gồm chợ Cái Răng, Phong Điền, Ngã Năm và ngã Bảy ( Hậu Giang) và  nhiều chợ nổi nhỏ khác mổi khi lang thang chạy dọc ven những  đường ở nam bộ. Theo những lão nông tri điền nam bộ, chợ nổi phát triển từ xa xưa bởi vùng đất này là nơi hội tự của  Chín dòng Cửu long và vô số kênh rạch khác nên người nông dân trồng trọt  chỉ thông qua thương lái chạy trên những con sông đưa hàng hóa ra  chợ bán sỉ, bán lẽ là nhanh nhất bởi một phần thời đó đường sá trên bộ ít, không có cầu  nên đường thủy là …trời phú.Nhìn những mái chèo của những chị em phụ nữ lái thuyền thuần thục trên các chợ hoặc chèo những chiếc xuồng ba lá xuôi ngược trên sông miệng cừ reo hò vang cả một vùng trời, thật tuyệt. Bởi vậy nếu Chợ Nổi mất đi thì có lẻ bản sắc Nam bộ của “ Đất rừng Phương Nam” sẽ không còn nữa. Hic

                           Nhưng đã nhiều lần đến chợ Cái Răng, nên trong chuyến đi mới nhất này ( tháng 7/2017) điều đầu tiên tôi cảm nhận là chợ ngày càng vắng vẻ. Cái chất của chợ như đông đúng, ồn ào với nhiều cây bẹo….đã quá ít ỏi so với tầm vóc của Cái Răng ngày xưa và hình như cái chợ dần dần đang biến tướng từ chợ nổi đơn thuần chất sáng cái chợ phục vụ khách du lịch. Bởi biểu hiện của tình trạng này là tình trạng chèo kéo khách du lịch để mua bán với cái giá cao ngất trời so với giá cả của các chợ trên đất liền.v.v…Nhưng dù gì đi nữa tôi phải thưởng thức 1 tách cà phê nóng khi lênh đênh trên chợ để có chút vị “ chợ nổi” như đã từng đi qua.

Kinh nghiệm của tôi trong thời làm báo : hể cái gì được công nhận là “Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia”, thì liền sau đó là một sự xuống cấp về tinh thần và tình trạng thương mại hóa sẽ lên ngôi. Lễ hội Chọi Trâu ở Đồ Sơn ( Hải Phòng) cũng là một ví dụ

-----------

CHỢ NỔI CÁI RĂNG, nằm trên Sông Hậu. Đây là con sông vốn có dòng chảy phù sa bất tận của người dân miền Tây Nam bộ, chảy qua tỉnh An Giang, tạo nên ranh giới tự nhiên giữa các tỉnh Đồng Tháp và Cần Thơ, Vĩnh Long và Cần Thơ, Hậu Giang và Vĩnh Long, Trà Vinh và Sóc Trăng.

Thuở xưa, chợ nổi hình thành là vì đường bộ và phương tiện lưu thông đường bộ chưa phát triển, trong khi đó nhu cầu mua bán, trao đổi hàng hóa, người ta tụ tập trên sông và bằng các phương tiện như xuồng, ghe, tắc ráng.....Vị trí chợ nằm gần cầu Cái Răng, cách trung tâm thành phố Cần Thơ khoảng 6 km đường bộ và mất 30 phút nếu đi bằng thuyền từ Bến Ninh Kiều.

                Chợ nổi Cái Răng cũng là chợ đầu mối chuyên mua bán sỉ các loại trái cây, nông sản của vùng. Hàng hóa tập trung ở đây với số lượng lớn. Mỗi mặt hàng đã được phân loại cho đồng đều về chất lượng, kích cỡ. Nếu như dân địa phương và các vùng lân cận thường sử dụng các ghe, xuồng trung bình chở các mặt hàng nông sản đến đây tiêu thụ thì những ghe bầu lớn là của các thương lái thu mua trái cây tỏa đi khắp nơi, sang tận Campuchia. Hòa mình vào không khí nhộn nhịp của buổi chợ, du khách có thể quan sát, tìm hiểu sinh hoạt của nhiều gia đình thương hồ với nhiều thế hệ chung sống trên ghe. Có những chiếc ghe như "căn hộ di động" trên sông nước với những chậu hoa kiểng, các loài vật nuôi, các tiện nghi đầy đủ như ti-vi màu, đầu dĩa, dàn âm thanh... có cả xe gắn máy đậu trên ghe.

( ẢNH TRONG BÀI ĐƯỢC CHỤP TRONG NHIỀU LẦN ĐẾN CHỢ NỔI CÁI RĂNG )