Đi tìm ….Xe lửa cổ

Nếu ai có dịp đứng trên đỉnh tháp chàm Pôklông Rai tỉnh Ninh Thuận, nhìn xuống hướng bắc sẽ thấy được toàn cảnh nhà ga xe lửa Tháp Chàm với qui mô rộng lớn hơn các nhà ga bình thường.. Nơi đây không phải chỉ có nhà ga mà còn là những công xưởng sửa chửa đầu máy và toa xe lửa với lượng công nhân hàng trăm người của những thời….trước kia..Lúc nhỏ xíu, tôi đã được ba dắt lên ga Tháp Chàm vài lần và, trong ký ức vẫn nhớ những con tàu chạy bằng hơi nước ngược xuôi, rồi nhả từng cụm khói bốc lên cao, với tiếng còi te té.

Sau này có dịp vi vu “ lang thang” chụp ảnh, tôi đã cố tìm lại những gì còn lại trên tuyến đường xe lửa huyền thoại Tháp Chàm – Đà Lạt. Tài liệu ghi rằng: Tuyến đường sắt Đà Lạt-Tháp Chàm đường sắt chỉ dài 84 km nhằm kết nối các thành phố Đà Lạt với tuyến đường sắt Bắc-Nam tại Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận .Tuyến đường do người Pháp xây dựng vào năm 1903. Đoạn đầu chạy từ Tháp Chàm đến Sông Pha dài 41 km, hoàn thành vào năm 1919, đoạn thứ hai từ Sông Pha lên Đà Lạt dài 42 km hoàn thành vào năm 1932. Do địa hình miền núi cao đoạn Sông Pha - Đà Lạt được sử dụng đường ray có trục bánh răng cưa nằm ở giữa. Rất tiếc, sau chiến tranh, cung đường đã bị lãng quên. Nhiều đơn vị đã tháo dở để bán như là kim loại phế liệu .

.

 Ngoài việc sử dụng đường ray có bánh răng cưa, ga Đà Lạt là một trong những dấu ấn lớn nhất của đoạn đường này với những thiết kế độc đáo của người Pháp. Nhà ga được xây dựng vào năm 1938, do công ty thiết kế Art Deco (Pháp) thực hiện với 2 kiến trúc sư Moncet và Reveron. Nhà ga được mô tả là kết hợp, mái cao và nhọn đặc trưng những ngôi nhà dân tộc ít người vùng Tây Nguyên của Việt Nam. Ga Đà Lạt được xem là nhà ga độc đáo nhất Việt Nam với nhiều kỉ lục như: Nhà ga độc đáo nhất; Nhà ga đẹp nhất; Nhà ga cao nhất; Nhà ga cổ nhất (cùng với ga Hải Phòng); Nhà ga có đầu máy chạy bằng hơi nước duy nhất.

Tôi quyết định bon bon trên con tàu Giả Cổ đoạn Đà Lạt – Trại mát chỉ với hơn 7 km với đầu kéo bằng dầu diesel (được phục hồi năm 1990 phục vụ khách du lịch), tôi vẫn thấy thú vị vì cứ liên tưởng đến ngày xưa tiếng máy tàu lửa chạy bằng than đá xình xịch, nhả khói tùm lum và tiếng còi te té… Cuộc hành trình của chuyến xe lửa cổ chỉ dài vài cây số nhưng tôi có cảm giác khác xa khi đi xe lửa thông thường ở đồng bằng.Tôi đã tận mắt khám phá vẻ đẹp đầy quyến rũ của Đà Lạt với những trang trại trồng hoa rực rỡ các sắc màu, những ngôi biệt thự cổ sang trọng nằm ẩn mình dưới tán rừng thông xanh, những ngọn đồi và dốc nhấp nhô như sóng biển, những rừng thông vi vu trong gió và cả những con dốc nhỏ lượn quanh lúc ẩn lúc hiện trong phố phường Đạt Lạt. Tôi thích chuyến tàu hôm ấy vì đi trong dịp tháng 10  khí hậu Đà Lạt đã lành lạnh và…không phải ở đâu cũng có.