TRỞ LẠI DÒNG SÔNG VÀM CỎ....

Một khúc sông Vàm Cỏ

Thật ra tôi không có nhiều kí ức về con sông này bởi chỉ có 2 lần trong đời đi trên thuyền và đứng nhìn dòng sông từ trên cao. Nhưng cả hai chuyến đi đều khá đặc biệt nên nhớ lâu. Lần đầu tiên là vào năm 1978 khi đó tôi còn là 1 cậu sinh viên nghèo rớt mồng tơi được vào học lớp phóng viên khóa 14 của TTXVN tại Sài Gòn có anh bạn học Lê Văn Nhân, quê ở Tân Trụ - Long An dẫn về quê chơi nhằm mùa nước nổi nên phải đi đò trên con sông Vàm Cỏ. Lần thứ 2 là khi còn công tác ở tờ Báo ảnh Việt Nam tôi viết bài về “ Ngôi nhà trăm cột” ở xứ Long An. Ngôi nhà nằm ở  tả ngạn con sông Vàm Cỏ Đông, thuộc ấp Cầu Ngang, xã Long Hựu Đông, huyện Cần Đước, tỉnh Long An.

Từ trái sang phải: Huấn- Thành- Anh- Hùng- Nhân ( cùng tổ 7 khóa 14)

Con đường vào xóm Ông Đồ

Kí ức đâu tiên của tôi về con sông Vàm Cỏ Đông cũng là lần đầu tiên tôi biết về vùng đất phương Nam của 1 người miền Trung khi tiếng kêu bành bạch của con đò đưa tôi từ thị trấn Tân Trụ thời năm 1978 về lại Thị xã Tân An trong mùa nước nổi không thể nào quên được. Trời tối, con đò len lỏi trong đám dừa nước vừa chạy vừa nghe tiếng la hét của người phụ đò cầm cây sào đưa đẩy trước mũi thuyền trông là lạ. Anh bạn chúng tôi giải thích “ để khỏi mắc lầy”…Cho đến khi con đò chạy ra giữa dòng sông Vàm Cỏ nó êm ru và lướt nhẹ như đi trên mây. Tôi còn nhớ đêm đó trời trong và đầy sao. Ông bạn Hoàng Anh đi cùng hỏi “ Thành, mày biết bơi không? “ Tôi thản nhiên “ biết chứ, cũng là dân sông nước Miền Trung mà”…

Tân Trụ-  là một huyện thuộc tỉnh Long An thuộc vùng châu thổ Đồng bằng sông Cửu Long kẹp giữa hai con sông Vàm Cỏ Đông và Vàm Cỏ Tây. Năm ấy khi tôi đến nhà bạn Lê Văn Nhân là phố thị nhỏ xíu với cái chợ nằm ở giữa và những ngôi nhà xưa cổ tây, ta lẫn lộn bao quanh. Trong căn nhà nhỏ của bạn Nhân  tôi được đón tiếp nồng ấm, vui tươi giữa ba má và những đưa em của Nhân. Thật sự có ai biết rằng những giay phút đầm ấm bên gia đình là một niềm mơ ước lớn lao của tôi từ nhỏ bởi năm 2 tuổi tôi đã mồ côi mẹ, và lên 12 tuổi đã mồ côi cha...Hix

Ngày 7/7/2018, tôi trở lại Tân Trụ thăm bạn Lê Văn Nhân là đúng tròn 40 năm kể từ năm 1978. Thời gian đã “ tàn phá” tất cả, tôi nhìn không ra bất cứ địa điểm nào khi đi ngang qua. Gia đình Nhân đón chúng tôi cùng các bạn cùng khóa 14 là Phạm Hoàng Anh, Trương Tấn Huấn, Trần Quang Hùng trong một không khí đặc biệt vui và ngay căn nhà cổ xưa là từ đường của Họ Lê vừa mới phục dựng lại tại xóm Ông Đồ , Ấp Tân Thạnh ( Tân Trụ). Căn nhà đặc biệt đẹp và xưa như các căn nhà cổ xưa của bậc phú Nông ở miền Tây mà tôi có dịp đi qua. Quá trình phục dựng và lịch sử của ngôi nhà được bạn Lê Văn Nhân quay phim lại và tôi đã tải lên trang  (https://www.youtube.com/watch?v=zz9OXJi2nhY&t=67s). Chúng tôi cùng các bạn Tấn ( em Nhân), Hiệp  vui trong mái ấm ngôi nhà cỗ với tiệc rượu do gia đình Nhân thết đãi hết ý…Say luôn….

Khám phá Tân Trụ , Long An, bạn Nhân đã đưa chúng tôi tham quan địa danh Ông Bần Quỳ và đền Ông Nguyễn Trung Trực. Chúng tôi đã đứng trước ngả ba nơi giáp nhau giữa 2 con sông Vàm Cỏ Đông, Vàm Cỏ Tây và tham quan địa danh Vàm sông Nhật Tảo nơi diễn ra trận đánh oai hùng của chí sĩ Nguyễn Trung Trực với thực dân Pháp năm xưa…

(Trận Nhật Tảo đã diễn ra vào ngày 10 tháng 12 năm 1861 tại vàm sông Nhật Tảo, nay thuộc xã An Nhựt Tân, huyện Tân Trụ, tỉnh Long An, Việt Nam. Sau trận nghĩa quân Nguyễn Trung Trực đã đốt cháy được tiểu hạm Espérance (Hy Vọng) của quân Pháp. Chiến thắng này cùng với trận đồn Kiên Giang, cũng do thủ lĩnh Trực tổ chức tấn công, đã được danh sĩ Huỳnh Mẫn Đạt ca ngợi trong hai câu thơ sau:

Hỏa hồng Nhật Tảo oanh thiên địa

Kiếm bạt Kiên Giang khấp quỷ thần.)

Đền Ông Bần Quỳ

Sông Nhật Tảo xưa nay là Vàm Cở nơi có trận đánh nổi tiếng của Chí sĩ Nguyễn Trung Trực

Chỉ 1 ngày trở lại thăm dòng sông Vàm Cỏ, thăm Tân Trụ và gia đình người bạn Lê Văn Nhân tôi thật sự có đầy cảm xúc của như về quê cũ. Vừa đi vừa chụp là tác phong nhiếp ảnh của tôi, và  tạm hài lòng vậy.