Nhà thờ cổ miệt Lái Thiêu.

Dạo ấy, tôi về miệt Lái Thiêu vì nghe nói vùng này lắm trái cây ngon. Ngon nhất vẫn

 là những quả sầu riêng, măng cụt, chôm chôm và  bưởi. Nhưng.lại phát hiện nơi đây có một nhà thờ cổ kính. Vội, vội vàng vàng ghé thăm giữa ban trưa nắng gắt, tôi kịp ghi lại một số vẻ đẹp riêng của  nhà thờ cổ kính  Lái Thiêu nằm ẩn mình trong xứ miệt vườn. Được biết đây là nhà thở cổ nhất xứ Đàng Trong thời pháp thuộc cơ.

Theo quyển "Lịch sử Truyền giáo ở Đàng Trong" xuất bản năm 1924 tại Paris, thì từ năm 1747, Lái Thiêu đã nằm trong danh sách 11 họ đạo của vùng đất Trấn Biên. Vào lúc đó, Lái Thiêu đã có 400 giáo dân, đứng vào hàng thứ ba của Địa Phận Đàng Trong. Từ sự kiện này, chúng ta xác đinh họ Lái Thiêu đã được thành lập nhiều chục năm trước 1747.
- Nhà Thờ thứ nhất: Địa điểm qui tụ các tín hữu tại Ấp Bình Giao, Xã Thuận Giao, Huyện Thuận An, Tỉnh Sông Bé (Bình Dương). Tại đây một nhà thờ được dựng lên, ông bà ta đặt tên đơn giản là nhà thờ Họ Gò. Nơi đây có một số mồ mả bằng đá ong có Thánh Giá, chừng 30 mồ mả của ông bà được cải táng về Đất Thánh Lái Thiêu vào năm 1992. Trong suốt các thời kỳ bắt đạo, họ Gò là trung tâm gặp gỡ giữa các giám mục, linh mục và giáo dân vùng Brơlam (dân tộc), Đá Trắng (Bố Mua), Thủ Đức và Tân Qui. Thời kỳ này ước đoán kéo dài từ ngày thành lập họ đạo cho đến năm 1787.

ĐỨC MẸ TÀ PAO

Tôi là người NGOẠI ĐẠO, nhưng rất thích những câu chuyện ngày xưa, những di tích cổ và hơn nữa tôi lại có nhiều người bạn là người Thiên Chúa. Vì thế có một lần tôi đến Đồng Kho và đã lên viếng “ĐỨC MẸ TÀ PAO” với một lòng thành kính riêng.

Đồng Kho là một vựa lúa lớn của tỉnh Bình Thuận, nơi đây một thời đã “ cứu đói” cho tỉnh trong thời bao cấp và hiện nay vẫn là những cánh đồng lúa bạt ngàn chưa bị “ Cây thanh long” hóa như những vùng đất khác. Mùa mưa, đến nơi này rất khó cho công việc chụp ảnh, nhưng lại có những thú vị khác khi nhìn phong cảnh núi đồi với những áng mây trôi lững. Những đưa bé chăn trâu, những ngôi nhà còn rất quê và tôi vẫn thích sự lầy lội của mùa mưa khi ngồi co ro sau chiếc xe honda lúc lắc chạy….NOEL năm 2016, tôi viết vài dòng cùng vài tấm ảnh để sẻ chia.

Theo Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Tượng Đức Mẹ trên núi Tà Pao (gọi tắt là tượng Đức Mẹ Tà Pao; tiếng Pháp: Notre Dame de Ta Pao) nằm ở xã Đồng Kho, huyện Tánh Linh, tỉnh Bình Thuận. Tượng Đức Mẹ này đúc bằng xi măng trắng cao 3m, đặt trên một bệ vuông cao 2m. Quần thể công trình tượng đài, lễ đài Đức Mẹ Tà Pao hiện đang là một trong những trung tâm hành hương lớn của người Công giáo Việt Nam, có tên chính thức là Trung tâm Thánh Mẫu Tà Pao.

"Tà Pao" là tên đặt theo tiếng của dân tộc K’Ho có nghĩa là "Một giấc mơ đẹp" ("Tà": đẹp theo nghĩa linh thiêng, "Pao": giấc mơ). Nhưng nếu được viết hoặc phát âm là "Tàmpao" thì có nghĩa là "Suối mơ".

Lịch sử

Năm 1959, Lễ kính Đức Mẹ Vô Nhiễm nguyên tội được tổ chức rất long trọng tại các Giáo phận miền Nam Việt Nam nhằm kỷ niệm 100 năm Đức Mẹ hiện ra tại Lộ Đức, được gọi là Đại hội Thánh Mẫu Toàn quốc[. Dịp này, tổng thống Ngô Đình Diệm - một người theo đạo Công giáo - chỉ thị cho Phủ Tổng uy dinh điền xây dựng năm tượng đài Đức Mẹ ở Miền Trung, Miền Nam và Cao nguyên Trung phần trong các năm 1959, 1960 và 1961 bao gồm: Đức Mẹ Giang Sơn (Darlac), Đức Mẹ Thác Mơ (Phước Long), Đức Mẹ Phượng Hoàng (Công Tum), Đức Mẹ Trinh Phong (Ninh Thuận) và Đức Mẹ Tà Pao (Bình Tuy nay thuộc Bình Thuận).

Ngày 8 tháng 12 năm 1959, lễ Cung hiến và khánh thành tượng Đức Mẹ Tà Pao do Giám mục Marcello Piquet (Piquet Lợi) (Giám mục giáo phận Nha Trang bấy giờ) cử hành, với sự chứng kiến của đông đảo linh mục, tu sĩ và hàng chục ngàn giáo dân phần lớn gốc di cư từ Huế, Nha Trang, Buôn Mê Thuột, Đồng bằng sông Cửu Long... Có thể nói Lễ Cung hiến và khánh thành tượng Đức Mẹ Tà Pao là một Đại lễ tôn giáo tầm cỡ quốc gia lúc bấy giờ ở miền Nam Việt Nam

Từ năm 1964 đến năm 1975, toàn bộ vùng Bắc Ruộng (bắc sông La Ngà) thuộc quyền kiểm soát của Chính Quyền cách mạng Lâm thời Cộng Hoà Miền Nam Việt Nam. Hầu hết giáo dân đi sơ tán về vùng Nam Ruộng (nam sông La Ngà) và những nơi khác, nên tượng Đức Mẹ Tà Pao dường như bị lãng quên từ đó.

Sau 1975, vào khoảng tháng 10 năm 1980, một số giáo dân thuộc vùng kinh tế mới xã Đức Tân và xã Huy Khiêm đã tiến hành tìm kiếm lại tượng Đức Mẹ Tà Pao. Vào mùa Phục Sinh năm 1989, một số giáo dân giáo xứ Nghị Đức và Huy Khiêm đến thăm viếng tượng Đức Mẹ Tà Pao và phát hiện phần đầu, tay, chân của tượng bị bể nát. Khoảng cuối tháng 6 năm 1991, nhân dịp lễ hai thánh Tông Đồ thánh Phêrô và thánh Phaolô, những người này được sự cho phép và cổ vũ của Giám mục Nicôla Huỳnh Văn Nghi (Giám mục giáo phận Phan Thiết bấy giờ) và sự khích lệ của linh mục Phanxicô Xaviê Đinh Tân Thời (quản xứ Duy Cần cũ, nay giáo xứ Gia An) đã đến nhờ nhà điêu khắc Lê Phát (hiện đang ở giáo xứ Ngũ Phúc, giáo phận Xuân Lộc) đắp vá và sửa sang lại tượng Đức Mẹ Tà Pao. Công việc hoàn tất ngày 30 tháng 7 năm 1991.

Mùa bắp ở quê …..

Có một dạo vào tháng 5, tôi LANG THANG  đến một bãi bồi ven con sông La Ngà để tìm kiếm một góc nhìn mới. Mùa ấy đúng ra là ngưng mưa và nước cạn nhưng ở nơi này nước sông vẫn cuồn cuộn. Anh bạn đi cùng người bản địa nói rằng “ Xứ này nó thế…!”. Có một điều thú vị trong chuyến đi là tôi đã gặp được cảnh những người nông dân thu hoạch cây bắp.Khác với quê tôi trước đây, bây giờ người nông dân hái bắp lấy trái hiện đại quá. Họ dùng máy lấy hạt chứ không phải dùng tay để hái từng trái và lặt hạt như tôi đã từng làm thời con nít.

Nhìn những tia nắng vàng của nắng sớmchiếu ngược xuyên qua một ngọn núi nhỏ có một tí mây trôi khiến những gốc cây bắp bị trơ và phơi thẳng tắp đến hút tầm mắt …đã tạo ra một khung ảnh tuyệt vời. Tôi bấm máy chụp không biết bao nhiêu lần nữa vẫn thích. Bởi vậy, trong nhiếp ảnh “khoảnh khắc” luôn là những gia trị vĩnh hằng dù công nghệ có đổi thay bao nhiêu đi chăng nữa. Tôi nghĩ vậy nên cứ mãi kiếm tìm….Hic.

Tác giả  DIỆU THÔNG, người gốc Quảng Trị, đã viết về cây bắp như sau:

“….Tháng ba, mỗi khi trong nhà ngoài ngõ, hương bắp thơm ngọt không ngừng đánh thức khứu giác mỗi người dân quê thì bước chân  trở về của những người con xa xứ càng thêm chếnh choáng. Mớ ký ức ngủ quên bỗng chốc trở dậy. Ai cũng  tha thiết nhớ về ngày xưa nơi có tuổi thơ lớn lên cùng đồng ruộng.  Cứ mỗi độ mùa bắp về, những đứa trẻ chăn trâu, chăn bò nơi miền quê nghèo cũng trở nên thảnh thơi, tha hồ hái hoa, đuổi bướm, đánh trận giả. Còn những chú trâu, chú bò ngày thường thiếu cỏ thì bây giờ đã no căng tròn nhờ sữa ngọt từ những thân cây bắp tốt tươi.

Với người nông dân lam lũ quê tôi, một thời bắp là nguồn lương thực cứu đói ngày giáp hạt. Giờ đây, phần lớn bắp khi thu hoạch được đưa vào nhà máy, chế biến thành phẩm ngũ cốc, hay phục vụ chăn nuôi, phần còn lại làm thứ quà ăn chơi bên góc phố giúp những người quê bám phố mưu sinh vơi đi nỗi nhớ một góc quê nhà.

Bây giờ, trên những nẻo đường quanh co, dọc ngang của phố, đâu đó vẫn bắt gặp những nồi bắp nướng, bắp luộc phục vụ khách hàng trong cả bốn mùa. Đó có thể là bắp Thái, bắp Mỹ, bắp Miên... nếu muốn ăn thì bao giờ cũng sẵn. Tuy nhiên ngon nhất, thấm thía nhất vẫn là vị ngọt thanh của những trái bắp nếp quê nhà. Ăn xong rồi, vị dẻo dính, chất ngọt bùi cứ rân rân nơi đầu lưỡi. Thế mới biết hình ảnh quê xứ trong lòng mỗi người con tha hương luôn đong đầy nhung nhớ.

Và với tôi, cái se lạnh buổi sớm mai trên con đường đến công sở hay cái nắng nhạt cuối chiều trên đường trở về nhà sau một ngày làm việc dễ khiến mình hay thả hồn ngược về lắng dịu trong những năm tháng ấu thơ - nơi có miền quê thênh thang, ruộng đồng bát ngát, nơi có dòng sông quê yên ả, những buổi hoàng hôn yên lặng vỗ về. Mùi bắp nướng, bắp luộc chốn thị thành bỗng chốc hòa lẫn mùi bắp quê nhà trong ký ức xa xưa- miền ký ức tưởng đã ngủ quên bây giờ lại nuôi tôi lớn lên và biết yêu quê hương thêm lần nữa….”

NHỮNG CHUYẾN PHÀ Ở NAM BỘ

Mấy hôm nay tôi đọc thông tin biết được rằng mạng lưới giao thông đường bộ khu vực Đồng bằng sông Cửu Long đang dần khép kín, bến phà ngang trên các nhánh sông Cửu Long cơ bản không còn. Một tin vui cho sự phát triển của vùng đất Nam bộ. Nhưng tôi lại không vui lắm bởi liên tưởng đến số phận của những con Phà khi mà những năm tháng LANG THANG nơi này tôi thích những chuyến phà qua những con sông. Với tôi, những con Phà dù đó là những con phà nhỏ, hay lớn, dù đó là những chuyến phà ngày hay đêm đều mang đậm bản sắc Nam bộ từ khi xứ “ Nam Kỳ Lục Tỉnh” được hình thành hàng trăm năm trước. Có hàng vạn lời ca, tiếng hát, bài thơ, truyện…viết về những con phà ở Nam bộ đã hình thành từ những con Phà này. 

Một nhà thơ ở hải ngoại Nguyễn Gia Linh đã viết trong bài thơ “Dòng Sữa Mẹ (Cửu Long Giang)”

“Trở về qua bến phà xưa

Qua dòng sông Cửu, chiều mưa ngập ngừng

Thấy phà nước mắt rưng rưng

Nhớ người Mẹ yếu khòm lưng đợi chờ

Mẹ nuôi chín đứa con mơ

Mẹ đem no ấm vung bờ miền Nam

Lúa thơm khói tỏa chiều lam

Cá tôm tràn ngập xóm làng quê tôi

Bến phà Mỹ Thuận đây rồi

Người dân buôn bán đứng ngồi không yên                           

Nào đây khóm, dứa, cam hiền

Bưởi ngon, xá lỵ của miền Hậu giang

Tiếng rao em bé bán hàng

Pha cùng tiếng máy dòn tan của phà

Làm tăng sức sống dân ta

Cũng như nước đục phù sa vung bồi

Lục bình theo kiếp nổi trôi

Qua miền đất Vỉnh lại rời Cần Thơ

Long Xuyên đất hứa đợi chờ

Là con của Mẹ ước mơ phải thành

Đi qua mấy cánh đồng xanh

Thấy dân trù phú, đậm tình quê hương

Hỡi người cố giữ tình thương

Cố đem trang trải khắp phường thôn trang

Đem tình vung khắp xóm làng

Là con đã đáp lời vàng Mẹ khuyên

An Hòa bến bắc dịu hiền

Người dân mua bán trên thuyền trên sông

Đò mua đò bán theo dòng

Phà qua phà lại nối vòng tay ôm

Nối liền Đồng Tháp chiều hôm

Là nơi đã bị đạn bom tơi bời

Giờ đây dân đã quên rồi

Chỉ lo xây đắp vung bồi quê ta. “

(Bordeaux, ngày 29-10-95)

Tài liệu viết rằng- Phà hay bắc (phương ngữ Nam bộ, gốc tiếng Pháp: bac) là một chiếc tàu thủy (hoạt động trên sông hoặc ven biển) chuyên chở hành khách cùng phương tiện của họ trên những tuyến đường và lịch trình cố định. Có phà chỉ chuyên chở người, nhưng cũng có loại phà được thiết kế để chở tàu lửa hay xe hơi. Phà là một trong những phương tiện vận tải hữu ích nối liền nhiều điểm với nhau ở những thành phố vùng sông nước và, trong nhiều trường hợp, rẻ hơn nhiều so với việc xây dựng cầu hay đường hầm.

MỘT SỐ BẾN PHÀ Ở NAM BỘ

-Bến phà Mỹ Thuận qua sông Tiền, thường gọi là bến bắc Mỹ Thuận, nay không còn hoạt động vì tại đây đã xây cầu Mỹ Thuận qua sông.

-Bến phà Cần Thơ qua sông Hậu, thường gọi là bắc Cần Thơ, hiện nay là bến phà lớn nhất Nam Bộ. Hiện nay đã ngừng hoạt động do cầu Cần Thơ được khánh thành vào ngày 24/04/2010.

-Bến phà Rạch Miễu bắt qua sông Tiền, nối Bến Tre và Mỹ Tho là bến phà khá hiện đại, do có Đan Mạch tài trợ đóng các phà mới, hiện nay không còn hoạt động vì tại đây đã xây dựng xong cầu Rạch Miễu năm 2009. Ngoài ra Bến Tre còn có phà Cổ Chiên.

- Bến phà Thủ Thiêm vượt sông Sài Gòn, nối quận 1 và quận 2 của Sài Gòn, nay không còn hoạt động vì tại đây đã có cầu Thủ Thiêm và hầm Thủ Thiêm để vượt sông

- Bến phà Hàm Luông qua sông Hàm Luông, nối Bến Tre và Trà Vinh, nay không còn hoạt động vì tại đây đã xây xong cầu Hàm Luông qua sông

- Bến phà Cổ Chiên qua sông Cổ Chiên, nối 2 tỉnh Trà Vinh và Bến Tre, nay không còn hoạt động vì tại đây đã xây xong cầu Cổ Chiên qua sông

-Bến phà Mỹ Lợi qua sông Vàm Cỏ, nối 2 tỉnh Long An và Tiền Giang, nay không còn hoạt động vì tại đây đã xây cầu Mỹ Lợi qua sông

- Bến phà Trà Ôn qua sông Măng Thít, nối 2 huyện Bình Minh và Trà Ôn của tỉnh Vĩnh Long nay không còn hoạt động vì tại đây đã xây cầu Trà Ôn năm 2013.

-Bến phà Vàm Cống nối 2 tỉnh Đồng Tháp và An Giang

-Bến phà Cao Lãnh qua sông Tiền, nối 2 tỉnh Đồng Tháp và An Giang

-Bến phà Đình Khao qua sông Tiền, nối 2 tỉnh Vĩnh Long và Bến Tre

-Bến phà Long Toàn vượt sông Láng Sắt, cả 2 bờ đều thuộc tỉnh Trà Vinh

-Bến phà Cát Lái vượt sông Đồng Nai, nối quận 2 Sài Gòn với tỉnh Đồng Nai

-Bến phà Bình Khánh, nối 2 huyện Nhà Bè và Cần Giờ của Sài Gòn

-Bến phà Tân Long qua sông Cửa Tiểu

- Bến phà Ngũ Hiệp

-Bến phà Kinh Nước Mặn, huyện Cần Đước, tỉnh Long An.

-Bến phà Bà Nhờ, huyện Cần Đước, tỉnh Long An.

-Bến phà Xã Bảy, huyện Cần Đước, tỉnh Long An.

-Bến phà Long Sơn, huyện Cần Đước, tỉnh Long An.

-Bến phà Băng Tra, tỉnh Bến Tre.

-Bến phà An Phú Đông, nối quận Gò Vấp và quận 12 qua sông Vàm Thuật, Sài Gòn.

-Bến phà Năng Gù, thành phố Châu Đốc, tỉnh An Giang

-Bến phà Châu Giang, thành phố Châu Đốc, tỉnh An Giang.

-Bến phà Thạnh Thới, nối thị xã Hà Tiên và huyện đảo Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang.

-Bến phà Tắc Cậu qua sông Cái Bé, nối 2 tỉnh Cà Mau và Kiên Giang

-Bến phà Đại Ngãi nối liền 2 huyện Cù Lao Dung và Long Phú, tỉnh Sóc Trăng

-Bến phà Cầu Quan đã có kế hoạch được bộ GTVT tỉnh Trà Vinh xây dựng

-Bến phà Phước Khánh nối huyện Nhà Bè, Sài Gòn với huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai

-Bến phà Xóm Chài, thành phố Cần Thơ

-Bến phà Phú Định, quận Bình Tân, Sài Gòn.