Mắt Cá: Hành trình truyền cảm hứng của những tâm hồn bay bổng

Chủ và khách trong buổi “Xem ảnh buôn chuyện”. Ảnh: Linh Phạm.

HT : Tôi đã từng viết nhiều nhà lí luận phê bình cứ cho rằng nhiếp ảnh nghệ thuật Việt Nam hiện đang đi vào con đường bế tắc về đề tài;  thiếu hơi thở cuộc sống hay còn gọi  nhiếp ảnh Việt Nam “ thiếu vắng hơi thở đương đại …”. Nhưng tôi không đồng tình và cho rằng đó chỉ là những nhận định được xem xét đánh giá từ góc nhìn của các Hội Nhiếp ảnh được nuôi nấng từ bầu sửa của Nhà nước thôi, chứ thật ra nhìn tổng thể từ các phương tiện thông tin đại chúng, từ các mạng xã hội và gặp gỡ nhiều nhà nhiếp ảnh trẻ, cũng như cách chơi của các hội, nhóm tự lập, tự bỏ tiền và  tự chơi thì : NHIẾP ẢNH VIỆT NAM ĐANG PHÁT TRIỂN RẤT MẠNH MẺ và một phần nào đó đã theo kịp với thế giới. Có thể lấy hiện tượng MẮT CÁ (Matca.vn) làm ví dụ.

Ra đời chưa lâu nhưng Mắt Cá đã trở thành ngôi nhà chung, là điểm dừng chân quen thuộc của những tâm hồn trót yêu bộ môn nhiếp ảnh. Họ cũng là nhân vật mới nhất tiếp nối "Hành trình truyền cảm hứng WeChoice Awards 2018" vừa lên sóng VTV1 chiều ngày 6/6 vừa qua.

Có thể bạn không để ý nhưng cộng đồng những bạn trẻ yêu nhiếp ảnh tại Việt Nam đang ngày càng phát triển.

Họ thích ghi lại những cung bậc khác nhau của cuộc sống, thích nắm bắt những cảm xúc tự nhiên nhất của con người và thích hướng ống kính về những thứ tưởng chừng đã bị bỏ quên. Không cần biết là chụp bằng những con máy DSLR với giá vài trăm triệu hay những chiếc máy film cũ với giá vỏn vẹn 500 ngàn đồng - chỉ cần công cụ đó có thể lưu giữ được những hình thái khác nhau của thị giác là được.

Với mục tiêu xây dựng một cộng đồng nhiếp ảnh văn minh, hiện đại, không có bất kì ranh giới nào giữa những tác phẩm hay tác giả, đồng thời là nơi tạo cảm hứng và chia sẻ ý tưởng - Matca.vn - hay còn được gọi tắt là Mắt Cá đã chính thức được ra đời vào tháng 10/2016.

Qua việc giới thiệu các tác phẩm và nghệ sĩ trong nước, Matca là cầu nối giữa công chúng yêu nghệ thuật với cộng đồng nghệ sĩ nhiếp ảnh, thị giác đang phát triển tích cực tại Việt Nam.

Ở những ngày đầu thành lập, Matca gồm 3 thành viên chủ chốt là Linh Phạm - phóng viên ảnh quốc tế của Getty Image (Mỹ); Mai Nguyên Anh - anh chàng từng làm phóng viên ảnh tự do tại Trung Đông và đã lấy bằng tại Trung tâm nhiếp ảnh quốc tế (International Center of Photography) và Hà Đào - nhiếp ảnh gia mới nhận được học bổng tại IPA (Invisible Photographer Asia).

(Nhóm Ảnh: Linh Phạm)

Những tay máy này sẽ là những người có mặt trong bàn tròn "xem ảnh buôn chuyện", tham gia đưa ra những nhận xét, góp ý mang tính xây dựng để các nhiếp ảnh trẻ hoàn thiện tác phẩm của mình hơn.

Ngoài ra, các tác giả trẻ còn được học cách biên tập ảnh thành một câu chuyện mạch lạc, hiểu rõ cách thực hành nhiếp ảnh để phục vụ mục đích của mình, dù là chụp cho bản thân hay khách hàng. Họ cùng nhau ngồi lại để góp ý kiến để xây dựng nhóm, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau.

Những buổi triển lãm như thế này sẽ được Mắt Cá nhìn nhận dưới những góc nhìn thú vị nhất về nhiếp ảnh.

Hà Đào - Tổng biên tập của Mắt Cá chia sẻ: "Khi bắt tay vào làm dự án này, lúc nào chúng mình cũng tự nhủ rằng đang làm cho cộng đồng. Mình quyết định kêu gọi những cộng tác viên khác để tiếng nói được đa dạng hơn, đồng thời để tìm hiểu về chính những người đang đọc, đang xem Matca mỗi ngày."

Những người làm nên Matca.

Một đồng sáng lập khác là Mai Nguyên Anh thì lại cho rằng việc tạo nên một sân chơi tự do về nhiếp ảnh sẽ giúp mọi người thoải mái hơn trong việc bộc lộ con người và cảm xúc thật của mỗi cá nhân. "Khi mà cộng đồng có những filler (lớp lọc) thì sẽ có những ảnh được tôn lên rất cao, nhưng cũng sẽ có những ảnh khác, trào lưu khác, trường phái khác, một cách thực hành khác - mình không hiểu nhưng không có nghĩa là nó không tốt.

(Ảnh: Linh Phạm)

Chính vì chưa hiểu nên mình sẽ không trân trọng và vùi dập nó. Khi mình chấp nhận đưa những thứ khác nhau lên cùng một bàn cân thì tất cả sẽ nhận được sự tôn trọng ngang nhau. Tôn trọng vì đó là sức lao động nghệ thuật, là công sức làm nghề." - Nguyên Anh nói lên quan điểm của mình.

Nhật ký tự tráng film đen trắng (Ảnh: Hà Đào)

Qua việc xây dựng một cộng đồng nhiếp ảnh bao hàm như thế, Matca đã và đang tạo nên môi trường trao đổi và đánh giá an toàn, sân chơi mới để cộng đồng nhiếp ảnh trong nước gặp gỡ, xây dựng một tập thể nỗ lực sử dụng góc nhìn cởi mở của mình để tìm kiếm, tập hợp lại các nghệ sĩ và công chúng yêu nhiếp ảnh. Đây là một tín hiệu vui cho nghệ thuật nhiếp ảnh tại Việt Nam nói chung và các bạn trẻ yêu môn nghệ thuật này trong nước nói riêng.

( Theo Kenh14.vn)

Các bạn trẻ đến từ Matca.

TP - Nhóm sáng lập kỳ vọng Mắt Cá trở thành không gian chung cho cộng đồng nhiếp ảnh Việt Nam, nơi “chém gió” khen chê ảnh thẳng thắn, chia sẻ ý tưởng giữa những người yêu và thực hành nhiếp ảnh.

Đồng sáng lập dự án Matca (Mắt Cá) khẳng định mình là “công nhân chụp ảnh”,  làm nghề kiểu lý trí , vì “cơm áo gạo tiền” - nhưng thực ra cũng giống ba thành viên còn lại, Linh Phạm là người mê nghệ thuật ảnh và phù phiếm theo cách của mình. Anh sẵn sàng bỏ cả một tầng nhà của gia đình đang xây dựng làm tụ điểm cho những người cùng đam mê.

Mắt Cá từ chối hỗ trợ và khoe hộ ảnh của những nhiếp ảnh gia (NAG) VN đã thành danh mà ưu tiên  tư vấn chuyên môn, phát triển ý tưởng, trợ giúp mở triển lãm cho nhưng tay máy mới “không đơn thuần chụp một bức ảnh tĩnh mà còn một câu chuyện dài sau đó”.

Mới thành lập được 9 tháng, Mắt Cá đã được nhiều NAG, nghệ sĩ thị giác biết đến thông qua trang web với loạt bài chất về nghệ thuật ảnh, một số triển lãm cá nhân và workshop (khóa học) thú vị dành cho dân mê ảnh.

Xem ảnh buôn chuyện

Theo NAG Linh Phạm, Mắt Cá dự định đưa “Xem ảnh buôn chuyện” thành hoạt động thường xuyên. Mắt Cá mời gọi các nhiếp ảnh gia  gửi hồ sơ đăng ký và  mang ảnh đến văn phòng để có cuộc bình luận bàn tròn về sản phẩm của họ. Người tham gia nhận được những nhận xét, góp ý mang tính xây dựng từ Matca, bạn bè tham gia và những khách mời đặc biệt trong tương lai. Học cách biên tập ảnh thành một câu chuyện mạch lạc, từ đó, họ có thể vạch rõ thêm các bước tiếp theo để theo đuổi dự án của mình, xác định rõ cách thực hành nhiếp ảnh để phục vụ mục đích của mình, dù là chụp cho bản thân, hay khách hàng.“Chúng tôi có sofa mềm, cà phê thơm, wifi mạnh, vậy bạn còn chần chừ gì nữa”. Mỗi lần sẽ có khoảng 10 tay máy được hẹn, mỗi tháng có khoảng hai cuộc buôn chuyện hoàn toàn miễn phí.

Bình luận viên thường xuyên của Mắt Cá là ba NAG vừa biết chụp ảnh vừa có khả năng viết bài chuyên sâu về ảnh. Linh Phạm là phóng viên ảnh quốc tế của Getty Image (Mỹ); Mai Nguyên Anh từng làm phóng viên ảnh tự do tại Trung Đông, lấy bằng tại  Trung tâm nhiếp ảnh quốc tế  (International Center of Photography) New York; Hà Đào biên tập viên, phóng viên trang web Matca.vn đồng thời là NAG mới nhận được học bổng tại IPA (Invisible Photographer Asia). Ngoài ra những những người có  mặt trong bàn tròn “xem ảnh buôn chuyện” đều có thể đưa ra quan điểm của mình.

Trong buổi xem ảnh lần thứ nhất vừa diễn ra đầu tháng 7, Mắt Cá tìm ra một số bức ảnh “đẹp” lung linh và góc chụp rất mới. Đa số các tay máy mang ảnh đến “buôn chuyện” đều là dân tay ngang như nhân viên văn phòng, sinh viên mỹ thuật, thiết kế thời trang…Có người chụp rất đẹp nhưng không có câu chuyện xâu chuỗi, người khác có ý tưởng lại yếu kỹ thuật.

Nguyễn Phương, sinh viên trường  ĐH Mỹ thuật VN chia sẻ, anh tìm đến Mắt Cá là vì nhiều điểm trùng về quan điểm đương đại trong nghệ thuật. Xem bộ ảnh về những di sản và thắng cảnh Hà Giang trước nguy cơ qui hoạch du lịch hóa, Mắt Cá khuyên Phương thể hiện khả năng đồ họa vào tác phẩm. “Phương nên vẽ tay những nhà cao tầng sắp xây dựng  lên bức ảnh chụp thắng cảnh hiện tại”. Serie ảnh này có thể phát triển thành dự án Bảo vệ thiên nhiên Hà Giang bây giờ và trong tương lai.

Ảnh của Linh Phạm miêu tả tình trạng con người và các vấn đề đụng chạm đến cộng đồng.

Chụp để sống hay để kiếm sống?

Người ngoài nhìn vào hoạt động của Mắt Cá không tránh khỏi thắc mắc “ văn phòng máy lạnh, cafe, bình ảnh, tư vấn, workshop miễn phí, họ sống bằng gì?”. Tổng quản Mắt Cá, NAG Linh Phạm cho biết, các thành viên  đều có thu nhập từ những công việc bên ngoài. Thêm vào đó Mắt Cá làm dự án chụp quảng cáo, tuyên truyền  cho một số hãng và dự án quốc tế. Cho đến nay họ kiếm tiền đủ để nhóm vận hành và nhận khoản lương khiêm tốn. Cả hội đang mượn địa điểm của người thân  làm văn phòng trong lúc chờ xây dựng gallery-trụ sở mới. Hỏi “bạn có liều quá không khi bỏ hẳn một tầng nhà của bố mẹ cho “ảnh ọt” ?”, Linh tự tin việc đầu tư địa điểm sẽ giúp Mắt Cá thỏa mãn được hai mục đích “phát triển  việc  làm ảnh thương mại và giúp cộng đồng làm nghề ảnh tốt hơn, trúng đích hơn”.

Tốt nghiệp khoa đồ họa Đại học RMIT (TP HCM) Linh Phạm bỏ ra hai năm lang thang  khắp Đông Nam Á làm phóng viên ảnh tự do. Ảnh của Linh miêu tả tình trạng con người và các vấn đề liên quan đến cộng đồng. NAG tuổi 26 tự nhận mình không phải nghệ sĩ mà là công nhân chụp ảnh. Nhận đơn hàng, người chụp sẽ nghiên cứu chủ đề qua sách báo tư liệu, phác thảo dàn ý rồi vác máy đến những điểm chụp theo kế hoạch “tôi không chụp kiểu lang thang tìm cảm xúc bất chợt”, “Những bức ảnh đẹp hão huyền và không kết nối với thực tại, chẳng phải gu của tôi”.

Làm việc nhiều năm với hãng ảnh quốc tế như Getty Image, Linh Phạm  học được kinh nghiệm đáng kể. “ Nhuận bút không cao nhưng  việc được tham gia dự án hình ảnh có sức mạnh xã hội khiến chúng tôi hứng thú”. Linh từng tham gia dự án ảnh “Sự đổ bộ của hàng hóa Trung Quốc”  được thực hiện bởi nhóm NAG toàn khu vực Đông Nam Á. Ngoài chụp những nhà kho khủng chất đầy hàng gia dụng Trung Quốc (TQ) chúng tôi phải tìm những góc độ ẩn dụ hơn về tác động ẩn chứa của một “thế lực mềm”,  “ví dụ như chụp một nhóm thanh niên chúi mắt xem điện thoại toàn nhãn TQ hay cả gia đình vừa ăn cơm vừa chăm chú nhìn vào màn hình đang chiếu phim TQ”. Nhờ những bộ ảnh mạnh tính xã hội mà Linh Phạm trở thành một trong sáu NAG được CNN lựa chọn cho chương trình “My HaNoi” vào đầu năm nay.

Mặc dù Linh Phạm nhiều lần khẳng định mình lý trí và thực dụng  thì cũng không che giấu được con người mộng mơ trong anh. Thời buổi mà “cả tỉ người sở hữu smartphone đều thành NAG”,  một tầng nhà nhẽ ra cho doanh nghiệp khác thuê,  mấy ai lấy ra để chơi ảnh chuyên sâu.

Nguan- NAG được sùng bái nhất Singapore từng nói: Tôi chưa bao giờ làm ảnh để kiếm sống, tôi làm ảnh để sống. Có lẽ Linh Phạm và các cộng sự Mắt Cá cũng vậy thôi.

HOÀNG HOA